دکتر سماح جبر، مقام مسئول واحد بهداشت روان در وزارت بهداشت فلسطین تاکید کرد تعریف «اختلال استرس پس از سانحه» در علم روانشناسی با واقعیت عوارض روانی ایجاد شده برای مردم غزه همخوانی ندارد.
به نوشته روزنامه گاردین، از محاصره رژیم صهیونیستی و مصر علیه این باریکه ۱۷ سال می‌گذرد و نسلی از غزه‌ای‌ها در حالی رشد پیدا کردند که چیزی جز تشدید دوره‌ای تنش، کمبود شدید خدمات عمومی و نداشتن آزادی تحرک را درک نکرده‌اند.
بر اساس این گزارش حتی قبل از شروع جنگ اخیر علیه غزه مردم این باریکه تحت محاصره، یکی از بالاترین میزان‌های ابتلا به مریضی‌های روانی در جهان را پیدا کرده بودند.
یک تحقیق انجام شده از سوی سازمان «کودکان را نجات دهید» در سال ۲۰۲۲ نشان داد که از هر پنج کودک ساکن غزه چهار نفر گفته‌اند که درگیر افسردگی، سوگ و ترس هستند و از هر پنج نفر نیز سه نفر به خودشان آسیب می‌زدند.
این سازمان خیریه در یک مطالعه دریافت که از بعد از اجرای عملیات طوفان الاقصی در هفتم اکتبر گذشته از سوی رزمندگان حماس و متعاقبش شروع دور جدیدی از حملات رژیم صهیونیستی به غزه، وضعیت سلامت روان کودکان در این باریکه شدیدا وخیم شده است.
وسیم، پدر یکی از کودکان ساکن غزه به محققان سازمان «کودکان را نجات دهید» گفت: «بچه‌های اینجا هر گونه اتفاقی را دیده‌اند. آنها بمب‌ها، کشتارها و اجساد را دیده‌اند...ما دیگر نمی‌توانیم جور دیگری وانمود کنیم. پسر من حالا می‌تواند حتی نوع بمب‌هایی که در حال فرو ریختن هستند را بگوید.
سماح جبر، رئیس واحد سلامت روان در وزارت بهداشت فلسطین خاطرنشان کرد تجربه کردن چنین وحشت‌هایی را نمی‌توان به آسانی ذیل تعریف کلینیکی «اختلال استرس پس از سانحه» (پی.تی.اس.دی) گنجاند و از درمان‌های آن استفاده کرد.
او در مصاحبه‌ای با روزنامه «آبزرور» اظهار کرد: «اگر جامعه غربی یک تصادف با خودرو را به عنوان سانحه استرس‌زا در نظر می‌گیرد آیا می‌توان این تعریف را برای این سطح از قساوتی که در نوار غزه رخ می‌دهد استفاده کرد؟ توصیف اختلال استرس پس از سانحه به عنوان مثال متناسب با تجربه سربازی که از جنگ به خانه بر می‌گردد است. در فلسطین یک ترومای مداوم و دسته‌جمعی وجود دارد.»
او خاطرنشان کرد: «اختلال پی.تی.اس.دی مربوط به زمانی است که ذهن شما در یک چرخه وحشت استرس‌زا گرفتار شده است. چنین چرخه‌ای واقعیت موجود در فلسطین است. در آنجا تهدید همچنان وجود دارد. یک سربازی که از جنگ به خانه بر می‌گردد اگر دچار گوش به زنگ بودن بیش از حد و طفره روی – علائم پی.تی.اس.دی – کمکی به خودش نکرده است اما فلسطینی‌ها با آنها می‌توانند جان خودشان را نجات دهند. ما این وضعیت را عمدتا به عنوان اختلال مزمن استرس مربوط به سوانح در نظر می‌گیریم.»
سماح جبر، روانشناس زن ۴۷ ساله‌ای است که در قدس شرقی اشغالی بزرگ شده و امروزه مسئول بخش سلامت روان در حوزه‌های قدس شرقی، کرانه باختری و غزه است. او اظهار کرد: «یکی از مجازات‌های دسته جمعی که اسرائیلی‌ها تحمیل می‌کنند بستن گذرگاه‌ها است که باعث می‌شود کارگران فلسطینی بیکار شوند. مردان جوان دچار علایم سردرد، تپش قلب و پشت درد می‌شوند که همگی در زمره علائم پزشکی بدون توضیح هستند و من فهمیدم که آنها ریشه روانشناختی دارند.»
