البته باراک اوباما در همين سخنراني خبر مي دهد که تصميم گيري براي آغاز يک جنگ جديد را به کنگره اين کشور سپرده است: من به دنبال آن خواهم بود که براي استفاده از زور، از نمايندگان مردم آمريکا در کنگره اجازه بگيرم. رسانه هاي غربي اين روزها مي گويند که رئيس جمهور آمريکا در انتظار چراغ سبز کنگره اين کشور است. جان کري، وزير خارجه آمريکا همچنان به تکرار اتهام ها عليه دولت سوريه ادامه مي دهد. آيا کنگره آمريکا به باراک اوباما اجازه خواهد داد که به سوريه حمله کند؟
برای پاسخ به این پرسش باید به پرسش دیگری پاسخ بدهیم: چرا اوباما تصمیم گیری درباره حمله محدود به سوریه را به تصمیم نمایندگان کنگره متوقف کرد؟! برخی پاسخ ساده ای به این پرسش داده اند: طبق قانون اساسی آمریکا، کنگره باید برای آغاز جنگ به رئیس جمهور اجازه بدهد. اما بازخوانی تجربه دخالت های نظامی آمریکا در دیگر نقاط جهان، پاسخ معنادار دیگری برای همین پرسش است.
نمونه های عینی و استدلال های حقوقی نشان می دهد که در عمل به چنین درخواست اجازه ای نیاز نبوده است. آخرین باری که کنگره آمریکا دستور آغاز حمله نظامی را صادر کرده به جنگ دوم جهانی باز می گردد. از سال ۱۹۷۱ براساس یک قانون جدید رئیس جمهور اجازه دارد در شرایط " اضطراری ملی " بدون مجوز کنگره حمله نظامی را آغاز کند. براساس قانون، رئیس جمهور آمریکا برای آغاز حمله به یک کشور دیگر نیازی به اجازه کنگره ندارد، اما ۶۰ روز فرصت دارد تا موافقت کنگره با این حمله را جلب کند. با این حال دکتر جان یوو، استاد حقوق دانشگاه کالیفرنیا در آمریکا در این باره تصریح می کند که " قانون اساسی حتی
رئیس جمهور را ملزم نکرده است که دلیل مناسبی را برای حمله به یک کشور دیگر ارائه دهد ".(۱) او تاکید می کند که اگر باراک بخواهد به سوریه حمله کند، براساس قانون اساسی نیازی به اجازه کنگره ندارد. کارنامه جنگی آمریکایی ها هم موید همین پاسخ است.
" هری ترومن " رئیس جمهور وقت آمریکا در سال ۱۹۵۰ بدون درخواست مجوز از آمریکا جنگ کره را آغاز کرد. " بیل کلینتون " رئیس جمهور وقت آمریکا در سال ۱۹۹۹ برای ۷۸ روز بمباران پیاپی در کوزوو از کنگره اجازه نگرفت. حتی خود " باراک اوباما " هم ۲ سال پیش در ۳۱ مارس ۲۰۱۱ اگرچه موافقت شورای امنیت را داشت، اما بدون درخواست مجوز از کنگره برای سرنگونی معمر قذافی دستور حمله به کشور لیبی را صادر کرد. بنابراین روشن است که باراک اوباما برای حمله به سوریه نیازی به موافقت کنگره نداشته است. جیمز جُرنر، استاد مطالعات امنیت در دانشگاه دولتی تفنگداران دریایی آمریکا ۴ روز پیش با انتشار مقاله ای
در اندیشکده " شورای آتلانتیک " که چاک هاگل وزیر دفاع کنونی آمریکا تا چندی پیش ریاست آن را برعهده داشت، تصریح می کند که باراک اوباما با طرح موضوع خط قرمز آمریکا درباره استفاده از سلاح های شیمیایی خود را در گوشه رینگ قرار داده است(۲).
به نظر می رسد این تصمیم بیشتر راهی برای نجات باراک اوباما از گوشه رینگ بوده است. این همان کاری است که پیش از این ژنرال دمسی، فرمانده ستاد مشترک ارتش آمریکا انجام داد. او در برابر اعتراض برخی نمایندگان کنگره تصریح کرد که ارتش آمادگی مداخله نظامی را دارد، اما این رئیس جمهور است که باید دستور آن را صادر کند. اکنون نیز رئیس جمهور به منتقدان می گوید که آمادگی صدور دستور را دارد، اما این کنگره است که باید مجوز آن را صادر کند. حالا در این نوبت جدید کنگره هم در همان برزخی خواهد بود که اوباما مدت هاست آن را تجربه می کند.
از یک سو اصرار بر ادعای اثبات نشده درباره استفاده دولت سوریه از سلاح شیمیایی و نزدیک به ۲۰ روز دم به دم از آغاز قریب الوقوع جنگ سخن گفتن، اعتبار تهدیدهای آمریکا را در معرض قضاوت مردم جهان قرار داده است. از سوی دیگر طیف وسیعی از نگرانی ها از جمله تاثیر بالقوه حملات محدود به سوریه، تبعات ناخواسته احتمالی وارد شدن آمریکا به یک جنگ دیگر در خاورمیانه، پایان نامشخص، عقلانیت عمل بدون کسب حمایت گسترده بین المللی به منظور تقسیم بار مسئولیت و همچنین خستگی مردم آمریکا از جنگ در برابر آن ها قرار دارد. آیا دور از ذهن است که کنگره نیز همچون ژنرال دمسی و پرزیدنت اوباما نتواند
مسئولیت آغاز یک جنگ بی پایان دیگر را برای آمریکایی ها بپذیرد و حاضر نباشد برای صدور چنین دستوری مجوز بدهد؟!
پی نوشت:
۱. Does Obama need congressional approval to bomb Syria?, Liz Goodwin
۲. Why Obama's Plan to Strike Syria Makes No Strategic Sense, JAMES JOYNER
