اعتبار برباد رفته آمریکا نزد متحدانش

به گزارش افکارنیوز، در حوزه سیاست بین‌الملل، «اعتبار» شاید مهمترین فاکتوری باشد که می‌تواند میزان نفوذ و تاثیرگذاری یک کشور در عرصه‌های مختلف را به نمایش گذارد. از این روست که کشورها می‌کوشند از این سرمایه در راه تامین منافع ملی خود و نیز افزایش نفوذ و نقش‌شان در حوزه‌های مختلف بهره بگیرند و از لطمه خوردن به آن جلوگیری کنند.

لطمه‌ای که افشاگری‌های ادوارد اسنودن درباره جاسوسی‌های آمریکا از متحدان و شهروندانش، به «اعتبار» واشنگتن وارد کرد همطراز و برابر با آسیبی بود که تعطیلی دولت فدرال به دولتمردان آمریکایی وارد کرد. با گذشت بیش از ۵ ماه، تبعات افشاگری‌های اسنودن از دولتمردان آمریکایی دست بردار نیست و کماکان مقامات‌ آمریکایی باید پاسخگوی انتقاداتی باشند که هر روز یکی از دوستانش به آنها وارد می‌کند.

یک روز فرانسوا اولاند، رئیس جمهور فرانسه در گفت‌وگوی تلفنی با باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، «این اقدامات علیه دوستان و متحدان را غیرقابل پذیرش» عنوان می‌کند چراکه به باور او، این کار، «حریم خصوصی شهروندان فرانسوی را خدشه‌دار کرده است» و روز دیگر، آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان با اشاره به اینکه «جاسوسی دوستان از یکدیگر قابل قبول نیست»، می‌گوید: «این اتفاق به اعتماد آلمان به آمریکا لطمه زد».

یک روز دیلما روسف، رئیس جمهور برزیل به خاطر جاسوسی آمریکا از ایمیل‌های او، سفر خود به واشنگتن را لغو می‌کند و روز دیگر وزارت خارجه مکزیک با اشاره به جاسوسی آمریکا از روسای جمهور سابق و کنونی این کشور، از آمریکا توضیح می‌خواهد. هنوز آمریکا پاسخ قانع‌کننده‌ای برای این انتقادات دست و پا نکرده، دیده‌بان جاسوسی ایتالیا از جاسوسی‌های گسترده آژانس امنیت ملی آمریکا از شهروندان ایتالیایی و نیز قصد رم برای اعزام اعضا کمیته پارلمانی به آمریکا برای تحقیق در این باره خبر می‌دهد.

همزمان نیز «ماریانو راخوی»، نخست‌وزیر اسپانیا در پی انتشار گزارشی مبنی بر جاسوسی آژانس امنیت ملی آمریکا از ۶۰ میلیون مکالمه تلفنی شهروندان اسپانیایی، سفیر آمریکا در این کشور را فرا می‌خواند. کار به جایی می‌رسد که بعد از انتشار گزارش روزنامه گاردین درباره جاسوسی آمریکا از ۳۵ رهبر دنیا، کره جنوبی از واشنگتن توضیح می‌خواهد که آیا رئیس جمهور این کشور نیز در فهرست جاسوسی‌ها قرار داشته است یا خیر!

این افشاگری‌های پی‌درپی به قدری مقامات آلمان و برزیل را عصبانی کرد که آنها برای توقف جاسوسی‌های آژانس امنیت ملی آمریکا به سازمان ملل متحد رجوع کردند و از این نهاد بین‌المللی خواستند قطعنامه‌ای در حمایت از حق حفظ حریم خصوصی اشخاص در اینترنت صادر کند. این اقدام اولین تلاش بین‌المللی برای محدود کردن دخالت آژانس امنیت ملی آمریکا در ارتباطات خارجی به شمار می‌آید که البته ۱۹ کشور دیگر نیز به جمع آلمان و برزیل پیوستند. به این ترتیب، ۲۱ کشور جهان از جمله متحدان نام آشنای آمریکا همچون فرانسه و مکزیک از تلاش‌های آغاز شده توسط آلمان و برزیل برای صدور قطعنامه در سازمان ملل علیه فعالیت جاسوسی ایالات متحده آمریکا حمایت کردند.

البته اروپایی‌ها به همین حد نیز بسنده نکردند و دسترسی آمریکا به اطلاعات بانکی شهروندان این اتحادیه یا همان اتحادیه جهانی انتقالات بین‌بانکی(سوئیفت) را به حالت تعلیق در‌آوردند.

مجموعه تدابیر این کشورها تنها یک معنا دارد؛ اعتبار آمریکا نزد دوستان و متحدانش از دست رفته است. کشورهای عضو اتحادیه اروپا نیز مشترکا بیانیه‌ای صادر کردند و در آن هشدار دادند، اعتماد میان آمریکا و این اتحادیه متزلزل شده است. سخنان رئیس جمهور فرانسه که رفتار آمریکا را غیرقابل قبول توصیف کرده و گفته، به بهانه مبارزه با تروریسم نمی‌توان اطلاعات شخصی شهروندان اروپایی را شنود کرد، دست کمی از سخنان آنگلا مرکل نداشت که پس از افشای جاسوسی از مکالمات تلفن همراهش، رسما گفته است «اعتماد میان آمریکا و متحدانش متزلزل شده است».

به این ترتیب، افشاگری‌های ادوارد اسنودن از جاسوسی‌های دولت آمریکا از شهروندان این کشور و کشورهای اروپایی تاثیر مخربی بر اعتبار آمریکا در سطح جهان داشته است؛ کشوری که همواره خود را داعیه‌دار دفاع از آزادی‌های مختلف معرفی کرده است.

پیامد اقتصادی افشای جاسوسی‌های آمریکا

اما داستان افشاگری‌های اسنودن به همین جا ختم نمی‌شود چراکه تازه‌ترین برآوردها حکایت از آن دارند که این افشاگری‌ها به اقتصاد آمریکا نیز زیان وارد کرده است آنهم در شرایطی که طی چند سال اخیر دولتمردان آمریکایی کوشیده‌اند با اتخاذ برخی تدابیر، رقیب اقتصادی خود یعنی چین را از میدان به در کنند.

هر مورد جدیدی از جاسوسی‌های دولت آمریکا که افشا می‌شود، مشخص می‌شود گستره نفوذ دولت به حریم خصوصی شهروندان فراتر از چیزی بوده که پیش‌تر تصور می‌شد. دامنه افشاگری‌ها ابتدا تنها متوجه شهروندان آمریکایی بود اما سپس یکی از دردسرسازترین جنبه‌های این جاسوسی‌ها برملا شد؛ دولت آمریکا شهروندان کشورهای دیگری را که از خدمات شرکت‌های اینترنتی استفاده می‌کردند، طعمه‌ای حاضر و آماده برای جاسوسی در نظر گرفته بود. این موضوع از آن جهت کنایه‌آمیز است که برخی از دولت‌های اروپایی، از جمله آلمان و هلند، از متحدان مهم آمریکا در زمینه آزادی‌های اینترنتی هستند اما در همان حال هدف جاسوسی این کشور هم قرار گرفته‌اند.

یک هفته مانده به آغاز مذاکرات مربوط به انعقاد یک توافقنامه جدید بین آمریکا و اتحادیه اروپا در ارتباط با تجارت آزاد بود که گستره جاسوسی‌های افشا شده افزایش یافت. انتشار گزارشی در هفته‌نامه اشپیگل در روز اول جولای که نشان می‌داد مقام‌های اروپایی هدف جاسوسی‌های آمریکا بوده‌اند، روابط آمریکا با اروپا بر سر این توافقنامه را دچار تنش کرد؛ توافقنامه‌ای که بنا به اعلام سایت رسمی کاخ سفید ارزش اقتصادی آن برای کشورهای طرف توافق، ۲۷۲ میلیارد دلار است و دو میلیون فرصت شغلی ایجاد می‌کند. از این رو بود که مقام‌های اروپایی و مهمتر از همه فرانسوا اولاند گفتند، جاسوسی‌های آژانس امنیت ملی آمریکا، گفت‌وگوهای تجارت آزاد با آمریکا را تهدید می‌کند. رسوایی‌های این چنینی شاید در طولانی مدت این نتیجه را به همراه داشته باشد که اقبال کشورها مختلف به انعقاد قراردادهای تجاری با چینی‌ها بیشتر شود.

علاوه بر این مورد، تاثیر این رسواییها بر شرکتهای فناوری آمریکا و اقتصاد آن کشور را نمیتوان از نظر دور داشت. ۹ شرکت بزرگ فناوری که همکاری آنها در پروژه جاسوسی آژانس امنیت ملی آمریکا برملا شده، همگی شرکتهایی هستند که بازارهای اروپایی برای آنها اهمیت ویژهای دارد. نفوذ دولت آمریکا به حریم زندگی خصوصی شهروندان اروپایی با واکنشهای تندی هم از سوی مقامها و هم از سوی شهروندان اروپایی همراه شد. افشاگریهای اسنودن اکنون برای بسیاری از کاربران اینترنتی در سرتاسر جهان این تردید را پدید آورده که آیا این شرکتها تمام تلاششان را برای حفاظت از حریم خصوصی کاربران انجام میدهند یا خیر.