در حقیقت، سخنان جانسون ثابت کرد که او مهره نامناسبی برای ریاست دستگاه دیپلماسی بریتانیاست. «دانش کم، چیز خطرناکی است» و هر زمان که جانسون زبان به سخن باز میکند، این گزاره را بیشازپیش اثبات میکند. اظهارات تند و کوبنده هفته گذشته جانسون درباره عربستانسعودی نیز از این قاعده مستثنا نیست. شایان ذکر است که چند روز پس از این اظهارات، جانسون با حضور در برنامه اندرو مار، از رژیم عربستانسعودی دفاع کرده است. این حقیقت دارد که مقامات سعودی از دولت ضعیف و ناتوان یمن در برابر مخالفان تحت حمایت ایران، پشتیبانی کنند و تلاش میکنند تا دولت یمن را همچنان سرپا نگه دارند. اینکه جانسون، رهبران سعودی را به گردانندگان نمایش خیمهشببازی تشبیه کرده نیز چندان غیرمنطقی و نامعقول نیست.
این درست است که براساس اطلاعات ارائهشده از سوی سازمان ملل، 60 درصد از دو هزار و 67 غیرنظامی کشتهشده در جنگ یمن از ژوئیه سال گذشته تاکنون، بهدلیل بمباران و حملات هوایی عربستانسعودی بوده و براساس اعلام پنل شورای حقوقبشر سازمانملل در ژانویه، 119 حمله هوایی انجامشده از سوی عربستانسعودی، ناقض قانون بینالمللی حقوقبشر بوده است. این حقیقت دارد که در میان میلیونها آواره یمنی، کودکان بیش از سایرین، متحمل رنج و سختی شدهاند اما جانسون در اظهارات خود، همچنان معتقد است که بریتانیا و عربستانسعودی، متحدان بسیار نزدیکی هستند و اقدامات این کشور در یمن، خطقرمزهای قانونی و اخلاقی را رد نکرده است. جانسون در سخنان خود به این موضوع اشاره کرده که اختلافات سیاسی بهوجود آمده میان مذاهب مختلف اسلام، موجب سوءاستفاده از اسلام شده است اما بریتانیا در این جنگ، جانب بیطرفی را رعایت نکرد. مقامات بریتانیا از تلاشهای آمریکا و اسرائیل برای انزوا و تضعیف هرچه بیشتر تهران، حمایت و پشتیبانی کرده و همه با هم از پرونده تسلیحات هستهای ایران که هیچگاه نیز به اثبات نرسید، بهعنوان اهرم فشاری علیه این کشور استفاده کردند. بریتانیا در همینحال به حمایتهای خود از عربستانسعودی ادامه داد و به بزرگترین تأمینکننده تسلیحات این کشور تبدیل شد. بریتانیا در اینمدت، همواره چشم خود را روی مسائلی همچون نقض حقوقبشر در عربستانسعودی، اعدامهای بیشمار در این کشور و همچنین سرکوب و دستگیری فعالان حقوقبشر در بحرین بست. یکی از اتهاماتی که همواره به عربستانسعودی وارده بوده، این است که برخی از افراد ثروتمند سعودی، چه در گذشته و چه در حالحاضر از گروههایی همچون القاعده و داعش، پشتیبانی مالی کرده و بودجههای لازم برای آنان را تأمین میکنند.
مقامات عربستانسعودی، این اتهام مطرحشده را بهشدت تکذیب کردهاند و بریتانیا نیز در اینخصوص، موضع سکوت را اختیار کرده است. ماه گذشته، دو کمیته پارلمانی بریتانیا پیشنهاد دادند که فروش تسلیحات به ریاض، به حالت تعلیق درآید اما بوریس جانسون، بهعنوان وزیر امورخارجه بریتانیا مخالفت خود را با این طرح اعلام کرد. پیشازاین نیز جانسون با برنامه مطرحشده از سوی حزب کارگر بهمنظور توقف کامل فروش تسلیحات، مخالفت و عنوان کرد که این اقدام، موجب کاهش نفوذ بریتانیا در عربستان خواهد شد اما بهنظر میرسد که اظهارات ناشیانه اما درست جانسون در رم، ممکن است دقیقا این نتیجه را بههمراه داشته باشد. سؤالی که اینجا مطرح میشود، این است که با اظهارات مطرحشده از سوی جانسون، چه تغییری در روابط میان بریتانیا و عربستانسعودی بهوجود خواهد آمد؟ روابط بریتانیا و عربستانسعودی، مدتهاست که به رابطهای مسموم، فاسد و ناسالم تبدیل شده است. دولت و همه کسانی که از ارتباط با عربستانسعودی حمایت و پشتیبانی کرده، اینگونه استدلال میکنند که اتحاد با این کشور، دارای اهمیتی استراتژیک است. سال گذشته، دیوید کامرون مدعی شد که همکاری اطلاعاتی دولت بریتانیا با عربستانسعودی، موجب جلوگیری از بروز حملات تروریستی در بریتانیا شده است. هیچ شکی نیست که قراردادهای تسلیحاتی منعقدشده بین عربستانسعودی و بریتانیا برای صنعت بریتانیا اهمیت بسیاری دارد و موجب ایجاد اشتغال و ورود ارز به این کشور میشود. برخی نیز در این میان، اینگونه استدلال میکنند از آنجا که رفتارهای ایران، همچنان غیرقابل پیشبینی است، عربستانسعودی یک سنگر مهم برای بریتانیا محسوب میشود.
ترزا می، نخستوزیر بریتانیا نیز در سفر هفته گذشته خود به منطقه و دیدار با رهبران کشورهای عربی حوزه خلیجفارس، زمینه را برای روابط و تعاملات تجاری میان بریتانیا و عربستانسعودی در دوران پس از برگزیت ایجاد کرد و بهاینترتیب، توجیه قابلقبولی برای ارتباط با این کشور یافت و کودکان صنعا را بهدست فراموشی سپرد. اگر جانسون واقعا به حرفها و اظهارات اخیر خود پایبند است و به ارزشهای بریتانیا نیز احترام میگذارد، وقت آن رسیده تا او و در کل دولت بریتانیا اقداماتی درباره عربستانسعودی انجام دهند. بهعنوان مثال، تا زمانی که سازمانملل به پیروی عربستانسعودی از قوانین بینالمللی مهر تأیید نزده است، بریتانیا میتواند فروش تسلیحات به این کشور را بهحالت تعلیق درآورد، از مدافعان حقوقبشر در بحرین حمایت و پشتیبانی کرده، شاهزاده محمد بن سلمان، جانشین ولیعهد عربستانسعودی را برای انجام اصلاحات داخلی در این کشور بهویژه انجام اصلاحاتی در موضوع حقوق زنان تشویق و ترغیب کند، در مقابل دونالد ترامپ و سیاستهایش بایستد، همان رویکرد دولت اوباما را درباره ایران ادامه دهد و در نهایت، تلاش کند تا ذهنیت عربستانسعودی و مسلمانان سنی را نسبت به جنگ مذهبی تغییر دهد.