آیا اکنون زمان مناسبی برای آشتی میان ایران و عربستان است؟

شبکه تلویزیونی الجزیره قطر با انتشار مطلبی در پایگاه اینترنتی خود نوشت: گزارش‌ها درباره احتمال میانجی‌گیری عراق برای بهبود روابط میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی در حالی منتشر می‌شود که ریاض برای سومین سال متوالی درگیر جنگ یمن است؛ جنگی که عربستان تاکنون بهای گزافی بابت آن پرداخته است. کارشناسان معتقدند بهبود روابط میان عربستان با ایران -رقیب دیرینه این کشور- باعث کاهش فشارهای سیاسی و اقتصادی بر دو کشور خواهد شد.

 

در ادامه گزارش ادعا شده است: اگرچه رقابت ایران و عربستان برای تبدیل شدن به قدرت منطقه‌ای مدت مدیدی است روابط میان دو کشور را تحت تأثیر قرار داده است، نابسامانی و آشفتگی در کشورهای همسایه ممکن است تهران و ریاض را به این نتیجه برساند که بهبود روابط به نفع دو طرف خواهد بود.

 

یکی از کارشناسان سیاسی و استاد تاریخ معاصر خاورمیانه در دانشگاه قطر در گفتگو با الجزیره اظهار داشت عربستان درباره سوریه و یمن بر سر دوراهی سیاسی قرار گرفته است. بحران‌های کنونی حاکم بر این دو کشور ریاض را از لحاظ سیاسی و اقتصادی تحت فشار قرار داده است. این استاد دانشگاه قطر در ادامه با اشاره به بحران موجود در بازار جهانی نفت، افزود دو کشور ایران و عربستان سعودی از مهم‌ترین تولیدکنندگان نفت خام در جهان به شمار می روند. کاهش تنش‌ها در روابط دو کشور تأثیر مثبتی بر بازار جهانی نفت خواهد داشت.

در ادامه گزارش آمده است: اوایل هفته جاری، رسانه‌های عراقی گزارش دادند محمد بن سلمان بن عبدالعزیز آل سعود، ولیعهد عربستان سعودی، از حیدر العبادی، نخست وزیر عراق خواسته است در روابط میان تهران و ریاض میانجی‌گیری کند. از سوی دیگر، شبکه عراقی «القادر» به نقل از قاسم الاعرجی، وزیر کشور عراق، از واکنش مثبت ایران به این درخواست بن سلمان خبر داد.

نگارنده گزارش در ادامه می‌افزاید: همچنین، روز سه‌شنبه رایانامه‌ ‌هایی از محمد بن سلمان به مقامات پیشین آمریکایی فاش شد که او در آن‌ها خواستار خروج از جنگ یمن شده است. این رایانامه‌ها همچنین نشان می‌دهند ولیعهد کنونی عربستان با بهبود روابط میان ایران و آمریکا مخالفتی نخواهد داشت.

در ادامه این مطلب آمده است: گزارش‌ها درباره درخوست ریاض از بغداد برای وساطت میان ایران و عربستان سعودی در حالی منتشر می‌شود که چند هفته پیش، مقتدی صدر در سفر به ریاض، با بن سلمان و دیگر مقامات سعودی دیدار و گفتگو کرد. دفتر صدر در بیانیه‌ای پس از این دیدار، با استقبال از بهبود روابط میان عراق و عربستان، ابراز امیدواری کرد این اتفاق به درگیری‌های فرقه‌گرایانه در کشورهای عربی-اسلامی پایان دهد.

یکی از کارشناسان سیاسی عراق با ابراز تردید درباره صحت خبرهای منتشرشده مبنی بر درخواست ریاض از بغداد برای میانجی‌گیری میان ایران و عربستان، اظهار داشت در صورتی که این گزارش‌ها درست باشد، عراق به عنوان یک کشور میانه‌رو و بی‌طرف در منطقه خاورمیانه مطرح خواهد شد. با این وجود، این کارشناس عراقی مطح شدن پیشنهاد میانجی‌گری عراق را در مقطع کنونی «عجیب» می‌خواند و می‌افزاید: این درخواست چندین ماه‌ پس از آن مطرح می‌شود که 4 کشور محاصره‌کننده قطر به سرکردگی عربستان فهرست 13‌‌گانه‌ای از شروط موردنظر خود را برای عادی‌سازی روابط با قطر مطرح کردند. قطع روابط نظامی و اطلاعاتی با ایران یکی از این پیش‌شرط‌ها بود. این کارشناس سیاسی می‌افزاید عربستان از یک سو از قطر می‌خواهد روابطش را با ایران قطع کند و از سوی دیگر از عراق می‌خواهد برای بهبود روابط تهران-ریاض میانجی‌گری کند. البته باید گفت شروط 13 گانه کشورهای تحریم‌کننده قطر دارای نکات متناقض زیادی است. از سوی دیگر، به نظر می‌رسد عربستان میان مسائل امنیتی و میانجی‌گری سیاسی تفاوت قائل شده باشد.

در ادامه گزارش ادعا شده است از آنجایی که توافق هسته‌ای ایران و شش قدرت جهانی نتوانسته است آنطور که انتظار می‌رفت به طور معجزه‌آسایی به بهبود شرایط اقتصادی این کشور بینجامد، عادی‌سازی روابط تهران-ریاض می‌تواند فشارهای داخلی بر دولت حسن روحانی، رئیس جمهوری اسلامی ایران، را کاهش دهد.

ایران و عربستان ژانویه سال 2016 میلادی و پس از کشته شدن هزاران زائر بیت‌الله الحرام در مناسک حج آن سال که به حمله گروهی معترض به سفارت عربستان در تهران منجر شد، روابط دیپلماتیک خود را قطع کردند. اعدام نمر باقر النمر –معروف به شیخ نمر-روحانی برجسته شیعیان عربستان به دست رژیم آل سعود، نیز یکی دیگر از دلایل تیرگی روابط میان دو کشور بود.