بررسی زوایای اجتماعی و سیاسی بازگشایی سینما‌ها در عربستان

به بررسی زوایای اجتماعی و سیاسی بازگشایی سینما‌ها در عربستان پرداخت و نوشت: وزارت فرهنگ و اطلاعات عربستان سعودی امروز دوشنبه به ممنوعیت ۳۵ ساله فعالیت سینما‌ها در این کشور پایان داد و  اعلام کرد از این پس مجوز افتتاح سینما تایید خواهد شد و سینما‌ها می‌توانند نمایش‌های خود را از سال ۲۰۱۸ میلادی آغاز کنند.

دولت ریاض در اوایل دهه ۱۹۸۰ ممنوعیت کامل بر فعالیت سینما‌ها در این کشور را اعمال کرد. با این حال به نظر می‌رسد پیشنهاد بازگشایی سینما‌ها همانند لغو ممنوعیت رانندگی بانوان سعودی، بخش از طرح چشم انداز ۲۰۳۰ محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان است.

همزمان با دستور بازگشایی سینما‌ها در عربستان سعودی، بسیاری از منتقدان معتقدند این حرکت دولت ریاض، نشانه ورود  این کشور به عصر جدیدی از آزادی بیان نیست.

«جوزف فهیم»، منتقد فیلم از کشور مصر در مصاحبه با الجزیره گفت: من فکر نمی‌کنم اقدام ریاض برای بازگشایی سینما‌ها در این کشور آغاز عصر جدیدی از آزادی بیان در این کشور باشد. پیش از این چندین فیلم در عربستان ساخته شده است و پس از آن تولید تلویزیونی آغاز شد. قوانین خاصی در این کشور وجود دارد که به فیلمسازان اجازه نمی‌دهد پا را فراتر بگذارند. به عبارت دیگر هر اقدامی برای فیلمسازی در این کشور باید مرتبط با خانواده سلطنتی باشد.

او ادامه داد: به رغم برخی محدودیت ها، حرکت سعودی ها، صنعت فیلم در منطقه را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به نفع برخی از کشور‌های عربی است. چرا که بسیاری از فیلمسازان سعی می‌کنند با ساخت فیلم‌هایی که باب میل مقامات و شاهزادگان سعودی است، تولیدات خود را برای نمایش در این کشور عرضه کنند؛ رویه‌ای که در دهه ۸۰ مصر رخ داد.

تصمیم بازگشایی سینما‌ها در عربستان سعودی، بخشی از اصلاحات محمد بن سلمان در قالب طرح «چشم انداز ۲۰۳۰» دولت برای احیای اقتصاد وابسته به نفت این کشور است. در همین رابطه، وزارت فرهنگ عربستان اعلام کرد سرمایه گذاری در عرصه صنعت فیلمسازی و سینما، بیش از ۹۰ میلیارد ریال (۲۴ میلیارد دلار) موجب رشد تولید ناخالص داخلی  و ایجاد بیش از ۳۰ هزار فرصت شغلی تا سال ۲۰۳۰ می‌شود.

در بخش یگری از این مطلب آمده است: میلیون‌ها نفر از مردم کشور‌های عربی حوزه خلیج فارس از جمله عربستان از طریق سامانه‌های آنلاین فیلم مانند «نت فلیکس» به جدیدترین فیلم‌ها و تولیدات سرگرمی دسترسی دارند. در این ارتباط، «جین کینین مانت»، پژوهشگر ارشد بنیاد «چَتِم هاوس» در لندن به الجزیره گفت: به عقیده من تکنولوژی اساسا ممنوعیت فعالیت سینما‌ها در عربستان را منسوخ کرده است. زیرا شهروندان سعودی هر زمان می‌توانند از طریق تلفن‌های همراه خود به جدیدترین تولیدات بخش سرگرمی دسترسی پیدا کنند.

او ادامه داد: بنابراین، لغو این ممنوعیت به این معنا نیست که سعودی‌ها پیش از این از تماشای فیلم و سریال‌های روز جهان محروم بوده اند. آنچه با لغو این قانون تغییر می‌کند این است که شهروندان عربستانی در گروه‌های بزرگتر به تماشای فیلم می‌نشینند.

کینین مانت معتقد است اصلاحات اجتماعی مانند بازگشایی سینما‌ها یا رانندگی بانوان سعودی می‌تواند عربستان را در سطح بین المللی به شهرت برساند. با این حال، بازگشایی سینما‌ها نمی‌تواند سرآغاز ورود عربستان به عصر جدید آزادی بیان باشد و  باید همچنان منتظر اجرای قوانین حقوق بشر در این کشور بود.