افول مواضع غرب؛ قدرت‌نمایی مسکو در سوریه

افکار نیوز : تغییر مواضع غرب در قبال سوریه، به فرصتی برای قدرتنمایی سیاسی مسکو تبدیل شده است

به گزارش افکار نیوز به نقل از پرس تی وی، ‌آلن ژوپه، وزیر خارجه فرانسه، در مصاحبه با روزنامه لوموند از این امر ابراز تاسف کرده است که مسیحیان سوریه در کنار بشار اسد، رئیس جمهوری، ایستاده‌اند. وی گفت: " سازمان‌های دینی کاتولیک و ارتودوکس سرنوشت خود را به بشار اسد گره زده‌اند، ولی باید بدانند که آینده بهتری در سایه دموکراسی خواهند داشت ".

نه تنها مسیحان که علویان، شیعیان، درزیان و بخش عمده‌ای از سنیان سوریه با تغییر در کشورشان از راه‌های خشونت‌بار مخالف‌اند. تا کنون هیچ یک از علمای درجه اول سنی سوریه خود را در مقابل بشار اسد قرار نداده‌اند. در کشوری که حدود ۶۰ درصد جمعیت آن را سنیان تشکیل می‌دهند، پیوستن برخی رجال دینی پایین مرتبه نتواسته است به بحران یک‌ساله این کشور جنبه فرقه‌ای و دینی بدهد.

آلن ژوپه سال گذشته در پاریس از بشاره الراعی، سراسقف مسیحیان مارونی لبنان، شنید که سقوط نظام سوریه به معنای تضعیف مسیحان در خاورمیانه است و غرب در تلاش برای به قدرت رساندن اخوان المسلمین و سلفی‌ها در سوریه اشتباه بزرگی مرتکب می‌شود. نه وزیر خارجه و نه رئیس جمهوری فرانسه موضع سراسقف لبنانی را جدی نگرفتند، ولی شاید انفجار اخیر در نزدیکی کلیسایی در شهر حلب، شمال سوریه، آن‌ها را به فکر وادارد.

«ارتش آزاد سوریه» که سازمانی متشکل از نظامیان فراری سوریه و افراد مسلح از گروه‌های اخوان المسلمین و سلفی‌ها است، متهم اصلی در انفجارهای اخیر دمشق و حلب شمرده می‌شود. گرچه این گروه و «شورای ملی» دست داشتن در این اقدامات تروریستی را نفی می‌کنند، مشکل بتوان کسی را پیدا کرد که اتهام این گروه‌ها را به دمشق برای ارتکاب کشتارها بپذیرد. اگر این گروه‌ها مسئولیتی در انفجارها نداشته باشند، پرسش اصلی این خواهد بود که چه کسانی خارج از ارتش آزاد و شورای ملی از این اقدامات سود می‌برند؟

اطلاعات منابع غربی گواه این امر است که آن چه ارتش آزاد خوانده می‌شود سازمانی منظم تشکیلاتی نیست و افراد آن در داخل سوریه به صورت تشکیلاتی و متمرکز عمل نمی‌کنند و واحدهایی از آن بدون کسب دستور از مافوق خود در ترکیه، خود راسا اقدام به برنامه‌ریزی و اجرای چنین عملیات مرگباری می‌کنند. حتی اگر چنین باشد، باز هم به معنای سلب مسئولیت از شورای ملی و ارتش آزاد نیست که آشکارا راه حل نظامی را به عنوان راهبرد خود برگزیده‌اند.

البته همه مخالفان بشار اسد در این گروه‌ها خلاصه نمی‌شوند و به گفته آلن ژوپه اختلاف میان مخالفان داخل و خارج وجود دارد و تلاش غرب و دولت‌های عربی نتواسته است آن‌ها را با یکدیگر متحد کند. انسجام و قدرت ارتش سوریه نیز عامل دیگری است که به استمرار نظام بشار اسد کمک می‌کند. تا کنون هیچ وزیر یا دیپلمات بلندپایه یا ژنرالی در سوریه خود را از وی جدا نکرده است.

این وضعیت موجب شده است که قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی ناچار به بازبینی در سیاست‌های خود شوند. شاید بزرگ‌ترین اشتباه غرب و ترکیه و اتحادیه اروپا آن بوده است که فکر می‌کردند سوریه مانند لیبی است و موضوع برکناری بشار اسد را ظرف مدت کوتاهی به اصلی‌ترین خواسته خود تبدیل کردند.

اینک وزیر خارجه فرانسه، که در صورت شکست سارکوزی در انتخابات ریاست جمهوری ناچار می‌شود منصب خود را ترک کند، این اشتباه را چنین بیان می‌کند: " طرح اتحادیه عرب(که اتحادیه اروپا آن را پذیرفته و مبنای قطعنامه شورای امنیت بود که روسیه و چین آن را وتو کردند) به معنای برکناری بشار اسد نیست، بلکه به طور مشخص می‌خواهد که رئیس جمهوری سوریه کنار بایستد و معاون وی بر سر دوره انتقالی مذاکره کند ".

نبیل العربی، دبیرکل جدید اتحادیه عرب که در ابتدا مواضع سعودی و قطر را پذیرفت و به اجرا گذاشت، به ضعف این اتحادیه در تغییر اوضاع در سوریه چنین اشاره می‌کند: " مخالفان هم پی برده‌اند که اتحادیه عرب نمی‌تواند کاری بر ضد نظام سوریه انجام دهد. اتحادیه عرب قدرت اجرای طرح نظامی را ندارد. در خلال سفر اخیر کوفی عنان به دمشق، موضوع کناره‌گیری بشار اسد مطرح نشده است… نه اتحادیه عرب و نه سازمان ملل متحد صلاحیت به ‌رسمیت شناختن شورای ملی را ندارند ".

کوفی عنان نماینده دبیران کل سازمان ملل متحد و اتحادیه عرب است. وی بر راه حل سیاسی برای رسیدن به تفاهم میان نظام سوریه و مخالفان آن تاکید دارد. بان کی مون، دبیرکل سازمان ملل متحد و نبیل العربی، دبیر کل اتحادیه عرب، قبلا موضوع کناره‌گیری بشار اسد را مطرح کرده‌اند و اینک روشن نیست که نماینده آن‌ها چگونه در پی راه حل سیاسی باشد که بقای بشار اسد در راس قدرت نتیجه حتمی آن خواهد بود؟

این تناقض شاید به معنای عقب‌گرد غرب از مواضع خود در یک سال گذشته باشد. این عقب‌گرد به روسیه اجازه می‌دهد که با قدرت بیشتری وارد صحنه سیاسی سوریه شود. چنین به نظر می‌رسد که امریکا و اتحادیه اروپا به این نتیجه رسیده باشند که فعلا به روسیه فرصت بیشتری داده شود. عقب افتادن بحثدر شورای امنیت درباره قطعنامه جدید یکی از نشانه‌های این سیاست است. مهم آن که در متن پیش‌نویس پیشنهادی امریکا اشاره‌ای به برکناری بشار اسد نشده است.

روسیه نیز، برای جلب نظر غرب به مساعی خود، بر انتقادهای خود از دمشق و کندی روند اصلاحات موعود افزوده است. رهبران کرملین می‌دانند که شکست ماموریت کوفی عنان به معنای شکست دیپلماسی آن‌ها در سوریه است. این شکست راهی جز تکرار الگوی لیبی نمی‌گذارد.

این اعتقاد وجود دارد که امریکا و اتحادیه اروپا ترجیح داده‌اند که روسیه میدان‌دار تلاش‌های سیاسی برای حل بحران سوریه باشد، چون معتقدند که این تلاش‌ها شکست خواهد خورد و مسکو در پایان راه به آن‌ها خواهد پیوست.

اتحاديه عرب ناتواني مکرر خود را در حل بحران در يکي از کشورهاي عضو به نمايش گذاشته است. اين ناتواني به معناي انتقال بحران سوريه به سطح برخورد منافع ميان قدرتهاي بزرگ جهاني است. استقرار سپر موشکي ناتو در ترکيه منافع يکي از اين قدرتها، يعني منافع روسيه را تهديد ميکند.