در حالی که مقام های آمریکایی و اروپایی از آمادگی غرب برای بازگشت به میز مذاکرات و دستیابی به نقطه توافق با تهران سخن می‌گویند، تروئیکای اروپایی اعلام کردند با وجود پایان یافتن مهلت تحریم موشکی ایران در ماه اکتبر، آنها را لغو نخواهند کرد. هم‌زمان با انتشار این بیانیه مشترک، روزنامه تهران تایمز در سرمقاله خود با بیان فایل صوتی به دست آمده از برت مک‌گورک، به افشاگری درباره برنامه واقعی واشنگتن در قبال ایران پرداخت.
در این فایل صوتی هماهنگ کننده کاخ سفید در امور غرب آسیا و شمال آفریقا به صراحت از گزینه افزایش فشارهای دیپلماتیک، اقتصادی، نظامی و امنیتی علیه ایران سخن گفت. اطلاعات افشا شده همان سیاست جایگزین دولت بایدن است که در رسانه‌ها و اندیشکده‌های غربی از آن به عنوان گزینه جایگزین بازگشت آمریکا به برجام و «پلن B» یاد می‌شود.
برخی کارشناسان معتقدند، کنار گذاشته شدن رابرت مالی و ارجاع پرونده ایران به افرادی همچون آبرام پالی و مک‌گورک نشان دهنده تلاش مجدد واشنگتن برای بازگشت به مسیر مذاکره است
هجدهم سپتامبر روزنامه انگلیسی‌زبان تهران تایمز با استناد به فایل صوتی به دست آمده از مک‌گورک، از برنامه آمریکا برای افزایش فشارها و سپس تسلیم ایران در برابر مطالبات هسته ای غرب پرده برداشت. در این فایل صوتی مک‌گورک از طرح چهار مرحله‌ای انزوای دیپلماتیک، تحریم‌های اقتصادی، حمله نظامی و خرابکاری به عنوان جایگزین گزینه بازگشت به برجام یاد می‌کند.
شاید مهم‌ترین نکته فایل افشا شده، تغییر نکردن سیاست دموکرات‌ها در قبال ایران باشد. بایدن با شعار بازگشت به توافق هسته‌ای وارد کارزار انتخابات ریاست جمهوری شد؛ اما تنها چند ماه پس از حضور در کاخ سفید قدم در مسیر رئیس جمهور پیشین آمریکا گذاشت و ساختار کمپین فشار حداکثری را علیه تهران حفظ کرد. در حالی که دیپلمات‌های ایران مشغول مذاکرات لغو تحریم‌ها با طرف‌های 4+1 و مذاکره غیر مستقیم با طرف آمریکایی بودند، سیاست دولت بایدن همچنان در مدار افزایش فشار بر تهران قرار داشت.
حال با افشا شدن برنامه جایگزین آمریکا برای مقابله با برنامه هسته ای ایران شاید برخی اقدامات چند ماه اخیر واشنگتن بیشتر قابل تحلیل و بررسی باشد. حدود یک سال پیش درگذشت ناگهانی دختر کُرد ایرانی دستاویز جدی برای دولت‌های غربی برای دخالت در امور داخلی ایران، تشدید تحریم‌های حقوق بشری، تبلیغات سیاسی-رسانه ای ضدایرانی، بسترسازی برای جنگ داخلی و افزایش فشار سیاسی بر مراکز حافظ منافع ایران در نقاط مختلف جهان شد.
در آن دوران دولت آمریکا اعلام کرد، دیگر مذاکره با ایران برای پیگیری پرونده هسته ای در اولویت نیست و این کشور قصد دارد سیاست حمایت از اغتشاشگران را در دستور کار خود قرار دهد. با وجود اراده آمریکایی‌ها برای به آشوب کشیدن فضای داخلی ایران، به دلیل حفظ وحدت ملی، مهار فعالیت تجزیه‌طلبان در استان‌های مرزی، دیپلماسی پویا برای بهبود روابط با کشورهای همسایه و عضویت ایران در سازمان‌های بزرگ بین‌المللی مانند پیمان شانگهای و بریکس طرح جایگزین آمریکا برای تسلیم تهران با شکست مواجه شد.
برخی کارشناسان معتقدند، کنار گذاشته شدن رابرت مالی و ارجاع پرونده ایران به افراد عمل‌گرایی همچون آبرام پالی و برت مک‌گورک نشان دهنده تلاش مجدد واشنگتن برای بازگشت به مسیر مذاکره و نا امید شدن از فروپاشی داخلی و توان ضد انقلاب برای ایجاد دگرگونی واقعی در آینده ایران است. پالی و مک‌گورک با تعهد به سیاست سنتی «چماق و هویج» تلاش می کنند علاوه بر کاهش برخورد میان تهران و واشنگتن در منطقه غرب آسیا، ابزارهای (ظاهراً) واقعی مانند تحریم اقتصادی یا گزینه نظامی را در برابر تهران قرار دهند تا به این وسیله بتوانند بر روی اراده و تصمیمات دولت ایران تأثیر بگذارند و آنها را به تجدیدنظر در روند توسعه صنعت هسته ای کشور مجبور کنند.
تداوم غنی‌سازی بالای 60 درصد و افزایش سخت‌گیری ایران در قبال بازرسان قدیمی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان دهنده اقدام متقابل دولت سیزدهم در واکنش به این سیاست و ایجاد توازن در پای میز مذاکرات غیرمستقیم با آمریکاست.
تبادل زندانیان ایرانی با جاسوس های آمریکایی و آزاد شدن بیش از 6 میلیارد دلار از وجوه بلوکه شده ایران در کره‌جنوبی هم‌زمان با نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در نیویورک، برخی گمانه‌زنی‌ها را درباره مذاکره غیر مستقیم میان هیئت دیپلماتیک دو کشور تقویت کرد؛ هرچند دبیر شورای اطلاع‌رسانی دولت هرگونه اظهارنظر درباره آمادگی ایران برای مذاکره غیرمستقیم با آمریکا را در حاشیه اجلاس سازمان ملل متحد تکذیب کرد.
تداوم غنی‌سازی بالای 60 درصد و افزایش سخت‌گیری ایران در قبال بازرسان قدیمی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نشان دهنده اقدام متقابل دولت سیزدهم در واکنش به این سیاست و ایجاد توازن در پای میز مذاکرات غیرمستقیم با آمریکاست
برخی رسانه‌ها با یادآوری روند مذاکرات در دولت یازدهم ایران و دوران ریاست جمهوری باراک اوباما، توافقات اخیر میان دولت سیزدهم با آمریکا را مقدمه شکل‌گیری توافق جدید میان تهران و واشنگتن بر سر پرونده هسته ای می‌دانند. در عین حال گروهی دیگر با بیان تحریم‌های اخیر دموکرات‌ها علیه کشورمان و رئیس دولت‌های نهم و دهم ایران، سیاست دولت بایدن را در امتداد راهبرد فشار حداکثری می‌دانند؛ با این تفاوت که دولت بایدن برای مهار تنش‌ها در غرب آسیا برخی تحریم‌ها را در حوزه مالی- نفتی علیه ایران اجرا نمی‌کند.
بهره سخن
سیاست‌های دولت های مختلف آمریکا (جمهوری خواه یا دموکرات) در قبال پرونده هسته ای ایران به نظر نمی‌آید صرفاً محدود به کنترل رقابت هسته‌ای در قلب غرب آسیا باشد. برای ساکنان کاخ سفید مقابله بنیادین با جمهوری اسلامی به عنوان دشمن اصلی رژیم صهیونیستی و ترویج ارزش‌های غربی در جهان اسلام از اولویت بسیار بالاتری قرار دارد.
به عبارت دیگر، دغدغه اصلی واشنگتن در برابر ایران توان هسته‌ای، نفوذ منطقه‌ای یا حتی موضوعات حقوق بشری نیست؛ بلکه آنها قصد دارند با بکارگیری ابزارهای مختلف دیپلماتیک، اقتصادی، نظامی و رسانه‌ای، سیاست‌های راهبردی و رفتار جمهوری اسلامی را تغییر بنیادین دهند. تأکید دولت آمریکا بر گزینه افزایش فشار بر تهران نشان دهنده مخالفت واشنگتن با قدرت گیری ایران در غرب آسیا، تلاش برای تضعیف گام‌به‌گام و در نهایت فروپاشی نظام سیاسی است.
در چنین شرایطی لازم است جمهوری اسلامی ایران با حفظ کانال‌های دیپلماتیک با طرف غربی، جلوی توقف پیشرفت ابزارهای قدرت‌ساز کشور را بگیرد و سیاست‌های کلان دولت را در مسیر افزایش توان بازدارندگی کشور حفظ کند.
