جنگ غزه برنامه هسته ای ایران را تغییر داد؟

با وجود اینکه برخی معتقدند جنگ در غزه تمرکز دولت‌های غربی از فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری‌اسلامی ایران را منحرف و متوجه تحولات جاری در سرزمین‌های اشغالی کرده‌است، اما برخی همچنان تلاش دارند با طرح ادعاهای واهی و فضاسازی دراین زمینه، این موضوع را همچنان در کانون توجه آمریکا و برخی دولت‌های غربی قرار دهند.

در شرایطی که در نشست اخیر شورای‌حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، که در آبان‌ماه گذشته برگزار شد، قعطنامه الزام‌آوری علیه برنامه هسته‌ای ایران صادر نشد، برخی معتقدند دلیل این موضوع، وضعیت موجود در غزه است که نگرانی‌های گسترده‌ای را برای غربی‌ها به‌دنبال داشته‌است.

با این وجود اما فضاسازی‌ها دراین‌باره همچنان ادامه دارد و رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی‌اتمی در تازه‌ترین موضع‌گیری خود درباره فعالیت‌های هسته‌ای ایران در حاشیه نشست مجمع جهانی اقتصاد در داووس، بار دیگر به طرح ادعاهای واهی درباره میزان غنی‌سازی اورانیوم ازسوی ایران پرداخت و دراین زمینه ابراز نگرانی کرد.

ادامه فضاسازی‌ها

فضاسازی‌های گروسی در شرایطی بود که همزمان، دیپلمات‌های ارشد ایران و اتحادیه اروپا پیرامون مذاکرات رفع تحریم‌ها و مسائل منطقه در ژنوگفت‌وگو می‌کردند. دیدار علی باقری، معاون‌سیاسی وزارت خارجه ایران و انریکه مورا، معاون مسئول سیاست‌خارجی اتحادیه‌اروپا در ژنو سوئیس در شرایطی انجام شد که به اذعان طرفین، موضوع‌های مهمی برای رایزنی وجود داشته‌است.

در آن مقطع باقری در فضای‌مجازی نوشت که مذاکرات رفع تحریم‌ها، به‌عنوان «دستورکار ثابت تعاملات ایران با اتحادیه» به بحث گذاشته شده‌است. این درحالی بود که انریکه مورا نیز مذاکرات با علی باقری را «اقدامی به‌موقع در برهه‌ای حساس» ارزیابی کرده‌است.

این اما تنها تحول نبود و وزیر امورخارجه ایران نیز در گفت‌وگو با فرید زکریا در داووس، درباره مذاکرات رفع تحریم‌ها تاکید کرد ایران همچنان از هر اقدامی که کمک کند همه طرف‌ها به تعهدهای خود در برجام برگردند، استقبال می‌کند. حسین امیرعبداللهیان به این نکته هم اشاره کرد که اگر طرف آمریکایی از اراده لازم برخورددار باشد، توافق دست‌یافتنی است.

امیرعبداللهیان پیش از این در دیدار با همتای سوئیسی خود نیز با اعلام اینکه ابتکار سلطان عمان همچنان روی میز است، تداوم همکاری‌های ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را سیاست روشن و قطعی ایران عنوان کرده بود.

گرفتاری دشمن ایران در غزه

همه اینها در شرایطی است که فضاسازی‌های غربی درباره فعالیت‌های صلح‌آمیز هسته‌ای ایران همچنان ادامه دارد. در تازه‌ترین فضاسازی دراین زمینه، علی واعظ، مدیر «برنامه ایران» در «گروه بین‌المللی بحران» طی یادداشتی در «فارن‌افرز»، وابسته به شورای روابط خارجی آمریکا مدعی شد که ایران در شرایط کنونی «اورانیوم غنی‌شده کافی برای تولید ۴ یا ۵ کلاهک را در اختیار دارد». این درحالی است که مقام‌های ایرانی همواره بر ماهیت صلح‌آمیز فعالیت‌های هسته‌ای تاکید کرده‌اند.

واعظ دراین تحلیل به زعم خود، مهم‌ترین دستاورد جنگ غزه برای ایران را گرفتاری دشمن اصلی‌اش در یک «درگیری طولانی و شاید غیرقابل پیروزی» می‌داند و معتقد است که «علاوه بر اینکه طوفان‌الاقصی ضربه‌ای جدی به دستگاه اطلاعاتی اسرائیل بود که مدت‌ها «دانشمندان هسته‌ای و فرماندهان نظامی» ایران را هدف قرار می‌داد، هم‌چنین وجهه بین‌المللی اسرائیل و حامیان غربی‌اش را خدشه‌دار کرد و عادی‌سازی روابط بین اسرائیل و عربستان را به تعویق انداخت».

گزینه «حمله نظامی» کارآمد است؟

مدیر «برنامه ایران» در «گروه بین‌المللی بحران» در تحلیل خود با طرح این ادعا که «طوفان‌الاقصی لحظه‌ای بود که ایران فرصت داشت نظم سیاسی خاورمیانه را تغییر دهد و قدرت سخت خود را از طریق نیروهای نیابتی منعکس کند»، معتقد است «جمهوری‌اسلامی از خود خویشتن‌داری نشان داده‌است».

واعظ با طرح این گزاره که با توجه به تحولات جاری «احتمالاً احساس آسیب‌پذیری ایران تشدید خواهد شد»، مدعی شد «ایران برای رفع این آسیب‌پذیری، ممکن است اقدام به آخرین اقدام برای بازدارندگی، یعنی حرکت به سمت سلاح هسته‌ای کند».

او در ادامه تحلیل خود، ادعا می‌کند که «یک ایران هسته‌ای، جسارت بیشتری در اعطای آزادی عمل به شرکای خود در خاورمیانه دارد و واکنش متقابل دشمنانش را نیز محدود می‌کند؛ به‌ویژه اینکه تهران دیگر باور ندارد غرب اراده‌ای برای تخفیف فشارهای اقتصادی داشته باشد».

واعظ با طرح این ادعا که «ایران اکنون اورانیوم غنی‌شده کافی برای تولید ۴ یا ۵ کلاهک را دارد و نظارت‌های بین‌المللی را نیز محدود کرده است»، ادامه می‌دهد: «حمله نظامی آمریکا نیز این فرایند را متوقف نخواهد کرد، فقط آن را مدتی به تأخیر می‌اندازد، چراکه نابودی امکانات و تأسیسات، به منزله نابودی «دانش هسته‌ای» ایران نیست.

تنها گزینه آمریکا

مدیر «برنامه ایران» در «گروه بین‌المللی بحران» در بخش دیگری از تحلیل خود ادعا می‌کند که «حمله پیش‌گیرانه اسرائیل یا آمریکا به تأسیسات هسته‌ای»، «مسابقه تسلیحات هسته‌ای در منطقه» و «نارضایتی چین به مثابه مهم‌ترین مشتری نفت و مهم‌ترین شریک دیپلماتیک ایران» سه مانعی است که می‌تواند اراده ایران برای حرکت به سمت ساخت تسلیحات هسته‌ای را متزلزل کند.

به زعم واعظ، «دیپلماسی» تنها گزینه واقعی باقی مانده برای آمریکا است؛ «رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی‌اتمی در ژانویه در سخنانی درباره ایران گفت که دیپلماسی، دیپلماسی، دیپلماسی؛ این چیزی است که ما نیاز داریم. باید از وخامت اوضاع تا حدی جلوگیری کنیم که بازیابی آن غیرممکن باشد».