افکار نیوز: امید کرمانی ها- خانم اشتون، نماینده آمریکا، در ژنو۳ بود که جلسه را جمع بندی و پیشنهاد کرد صحبت در مورد نقاط مشترک به جلسه بعد موکول شود، ایران و سایرین هم موافقت کردند. اما به محض آنکه طرفین از پشت میز مذاکره بلند شدند و برای دادن گزارش جلوی دوربین های خبری قرار گرفتند اشتون حرف دیگری زد و این تفاوت موضع غرب در پشت میز مذاکره با پشت میکروفن را ثابت کرد.
جمهوری اسلامی در ژنو۳ با ۱ + ۵ توافق کرد تا در نشست آتی فقط برای رسیدن به نقاط مشترک مذاکره انجام شود. یعنی برای نقاط غیر مشترک مذاکره ای صورت نخواهد گرفت. چون جمهوری اسلامی معتقد است بحثدر مورد غنی سازی اورانیوم جز حقوق ملت ایران است پس از آنجا که جز نقاط مشترک به محسوب نمی شود؛ طبعا در دستور مذاکرات استانبول قرار ندارد.
۱ + ۵ به توافقات ژنو پایبند نمی ماند
مهدی محمدی، دبیر سرویس سیاسی کیهان، در مورد پیش بینی روند نشست استانبول، بر این باور است: اگر غرب به توافق اش با ایران پایبند بماند ایران به طور جد مایل خواهد بود تا برای یافتن نقاط مشترک مذاکره کند شرط آن هم اینست که وقتی جمهوری اسلامی برای همکاری مذاکره می کند باید مسیر فشار متوقف شود. البته علائمی که از طرف غرب طی این مدت ساطع شده حکایت از عدم پایبندی آنها به توافقات ژنو۳ دارد. اگر غرب پایبند نباشد مذاکرات متوقف خواهد شد و آن طرفی که از توقف مذاکرات آسیب می بیند آمریکایی ها هستند. این دلایل مختلفی دارد که می توان حاد شدن نیازهای منطقه ای این کشور به ایران را
برای آن مثال زد. برای همین در ژنو۳ آمریکایی ها ذره ای علاقه نداشتند که مذاکرات شکست بخورد و همه جوره سعی داشتند تا سر یک قرار بعدی توافق کنند و برای همین دستور کار تیم ایرانی را پذیرفتند. لذا باید صبر کرد و دید آیا طرف های غربی به توافقات صورت گرفته پایبند می مانند یا خیر.
علائم عدم پایبندی غرب به توافقات ژنو چیست؟
این علائم نا امید کننده دلایل مختلفی دارد مهمترین آن اینست که داخل کاخ سفید راجع به ادامه مذاکرات وحدت رویه وجود ندارد. در واقع بین تیم حاکم در کاخ سفید یعنی گری سیمور و دنیس رایس با تیم وزارتخارجه هیلاری کلینتون و ویلیام برنز اختلافات حاد شده، چون یک تیم معتقد است ژنو۳ اصلا پیشرفتی نداشته درصورتی که تیم دیگر اعتقاد به پیشرفت دارد.
ضمن آنکه درون ۱ + ۵ نیز اختلافات جدی به چشم می خورد. کلینتون در اجلاس امنیتی منامه(یک هفته قبل از مذاکرات ژنو۳) برای اولین بار گفت یک فرآیند اعتمادسازی که غنی سازی اورانیوم خروجی آن باشد امکان پذیر است. این موضع را فرانسه اصلا قبول ندارد و بر گزینه تعلیق یا مبادله سوخت اصرار می کند. طرف انگلیسی هم که می خواهد کل فرایند مذاکراتی را تخریب نماید تا مذاکرات به هیچ وجه ادامه نیابد. از این رو چون هم داخل ۱ + ۵ و هم داخل خود آمریکا اختلاف هست پیش بینی نشست استانبول تا حدودی سخت و غیر ممکن شده است اما باید صبر کرد و دید داخل اتاق مذاکره چه اتفاقی می افتد.
مذاکرات استانبول پیچیده ترین دور مذاکرات بین ایران و ۱ + ۵ است
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس نیز در این خصوص می گوید: مذاکرات استانبول پیچیده ترین دور مذاکرات بین ایران و ۱ + ۵ است به جهت آنکه در ادوار گذشته طرف مقابل با هماهنگی کامل و یک برنامه مشخص در نشست ها شرکت می کرد اما در نشست اخیر بین ۱ + ۵ اختلاف نظر وجود داشت، ضمن آنکه ۴ نفر از اعضای تیم آنها تغییر کرده بودند در حالیکه جمهوری اسلامی با یک برنامه مشخص و مدون حضور یافت و نتیجه آن شد که طرف مقابل خلع سلاح بود و چیزی برای عرضه در دست نداشت.
حسین نقوی حسینی با بیان اینکه اختلافات میان کشورهای غربی باعثموکول شدن ادامه گفتگو ها به نشست استانبول شد، اظهار می دارد: از ژنو تا کنون اختلافات بین ۱ + ۵ افزایش یافته چون وزیر امورخارجه امریکا در اجلاس امنیتی منامه از امکان موافقت با غنی سازی مشروط ایران خبر داد در حالیکه این موضع با نظر انگلیس که به هیچ وجه حاضر به پذیرش گزینه غنی سازی نیست کاملا متضاد است و فرانسه نیز غنی سازی را به شرط مبادله سوخت می پذیرد.
وی با اشاره به اختلاف نظر عمیق میان کشور های غربی در مورد پرونده هسته ای ایران، تصریح کرد: حضور اینگونه غرب در پای مذاکره آتی با جمهوری اسلامی که اصلا حاضر به بحثپیرامون حقوق حقه ملت ایران نیست قطعا به نتیجه نمی رسد. البته باید تا آن زمان صبر کرد و روند تحولات و مواضع غرب را مورد بررسی و تحلیل قرار داد تا شاید تغییر معناداری در مشی آنها رخ دهد.
اختلافات میان طرف های غربی بازی آمریکا ست
قدرت اله علیخانی، عضو فراکسیون اقلیت مجلس، در کل نظری همراستا با محمدی و نقوی دارد اما اختلافات میان کشورهای غربی را بازی جدید آمریکا می داند. او بر این باور است تا زمانی نشست استانبول می تواند نتیجه بخش باشد که آمریکا از قدرت خود در مجاب کردن سایر اعضای ۱ + ۵ استفاده کند و دو طرف مصمم به حل قضیه باشند. گرچه همه ژنو۳ را موفق توصیف می کنند ولی معتقدم اقدامی عملی در پی نداشت چون تحریم ها علیه ایران کما فی السابق در جریان هستند و حتی هند بر اثر فشار واشنگتن در خرید نفت از ایران بهانه گیری کرد که به قطع آن منجر شد.
وی اختلافات ۱ + ۵ بر سر پرونده هسته ای ایران را تصنعی خواند و افزود: اگر واقعا آمریکا به غنی سازی مشروط ما اعتقاد دارد می تواند فرانسه و انگلیس را نیز با خود همراه و مذاکرات را در جهت حصول نتایج عملی هدایت کند که متاسفانه چنین روحیه ای از واشنگتن دیده نمی شود. اروپایی ها بارها به ایران تاکید کرده اند که کلید حل ماجرا بدست آمریکاست لذا واشنگتن باید از بازی های دو پهلو دست بکشد و حرکت عملی در این رابطه از خود نشان دهد وگرنه این نشست ها و گفتگو ها حتی اگر به توافقات ضمنی نیز برسد اما هیچ فایده ای برای دو طرف نخواهند داشت.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با بیان اینکه به نشست استانبول خوشبین نیستم تصریح کرد: از آنجا که ترکیه میزبان است و قطعا برای کسب نتیجه تلاش خواهد کرد امیدوارم دو طرف در نشست آتی جدی پای میز مذاکره بنشینند و بر سر یک نقطه مهم و تاثیرگذار به جمع بندی برسند.
تور هسته ای موقعیت چانه زنی ایران را تقویت کرد
اما دیگر عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس از زاویه ای دیگر مذاکرات آتی را به تحلیل نشست.
وی نتایج نشست ژنو را قابل انتظار خواند و گفت: دو طرف بویژه طرف ایرانی با یک فضای بی اعتمادی سرمیز مذاکره نشستند. چراکه هم اکنون زنجیره ای کاذب و دروغین علیه فعالیتهای صلح آمیز هسته ای ایران در جهان شکل گرفته که یک سر آن در دست آمریکا و شورای امنیت سازمان ملل است، میانه آن را می توان در آژانس دید و انتهای زنجیر را برخی از گروهک های تروریست گرفته اند. اینها به دنبال کوچکترین بهانه می گردند تا وجهه سیاسی پرونده ایران را پر رنگ تر کنند تا در مذاکرات دست بالا قرار بگیرند.
حشمت اله فلاحت پیشه افزود: به عقیده من، ۸ سال مذاکره هسته ای نشان داده که تاثیرگذاری بر جریان گفتگوها همیشه نشات گرفته از تحولات خارج میز مذاکرات بوده است طرفهای مذاکره کننده با ایران هنوز با تکیه بر دیپلماسی فشار درصدد تشدید تحریمها و اعمال سیاستهای ضد ایرانی هستند تا مشخصا بخش هایی از قطعنامه ۱۹۲۹ در زمینه محدودیت های ترانزیتی، سوخت و … اجرای علیه ما کنند.
وی با اشاره به تور هسته ای ایران برای بازدید نمایندگان کشورهای جهان ازتاسیسات نطنز و اصفهان، خاطرنشان کرد: غرب برای اعمال فشار و تحریم بیشتر علیه جمهوری اسلامی با استناد بر اصل ۷ منشور ملل متحد دست به هر اقدامی می زند تا ایران را تهدیدی برای جامعه بین الملل معرفی کنند اما تور هسته ای ایران گام بلندی در خنثی سازی پروژه تنش زایی و ایران هراسی غرب به شمار می رود چون برنامه های آن را با چالش جدی مواجه کرد.
غرب بر سر دوراهی سرنوشت
درصورتی که غرب با فرمول جمهوری اسلامی کنار بیاید در واقع مهر ناکامی بر کارنامه چندین ساله مذاکرات خود زده است و اگر برخلاف توافق ژنو عمل کند قطعا در نزد افکار عمومی جهان به خاطر عدم پایبندی به نتایج مذاکرات محکوم خواهد شد لذا این شرایط طرف غربی را به گوشه رینگ برده و آن را در موضع سختی برای اتخاذ یک تصمیم منطقی و راهگشا قرار داده است که امید است یکبار هم که شده راه حل منطقی را پیش بگیرد تا روزنه امید مذاکرات بعدی مسدود نشود.
به نظر می رسد غرب بسیار مایل است که از این چالش خود ساخته خارج شود اما راه گریزی برای آن نمی بیند لذا ایران دقیقا با درک این واقعیت اعلام کرده است حاضر است راهی را ایجاد کند که غربی ها آبرومندانه راه رفته را بازگردند.اما باید این را هم متوجه باشیم که اجلاسهایی مانند استانبول نباید به غرب بحران زده اجازه تجدید قوا و زمان بدهد تا آنها با بازسازی اردوگاه متشتت خود راهی را بروند که نهایت آن منجر به فشار بیشتر بر کشورمان بشود
