آمار خواندنی از " خانه ملت " پس از انقلاب

به گزارش افکارنیوز، با پیروزی انقلاب اسلامی، مجلس شورای اسلامی به عنوان مرجع اصلی قانون‌گذاری در جمهوری اسلامی ایران فعالیت خود را آغاز کرد.

بر اساس اصل ۶۴ قانون اساسی عده نمایندگان مجلس شورای اسلامی دویست و هفتاد نفر در نظر گرفته شد و تغییر این تعداد بر اساس سازوکاری پیش‌بینی شد که از تاریخ همه‌پرسی سال یکهزار و سیصد و شصت و هشت هجری شمسی پس از هر ده سال، با در نظر گرفتن عوامل انسانی، سیاسی، جغرافیایی، و نظایر آنها حداکثر بیست نفر نماینده می‌تواند اضافه شود.

با پیروزى انقلاب اسلامى در سال ۱۳۵۷، ارکان حکومتى نظام شاهنشاهى نمى‏توانست جایى در ایران داشته باشد؛ زیرا ماهیت و حقیقت این بنیادها و نهادها، با اهداف و آرمان انقلاب ملت ایران در تضاد بود.

یکى از نهادهاى مهم سیاسى، مجلس شورا بود که مى‏بایست به معناى واقعى کلمه خانه ملت باشد. بدین ترتیب، با پیروزى انقلاب اسلامى، مقدمات تشکیل مجلسى اسلامى و مردمى در تاریخ ایران فراهم آمد و در ۲۴ اسفند ۱۳۵۸، نخستین مجلس شوراى اسلامى با رأى و نظر مستقیم مردم انتخاب شد تا مظهر قدرت و حکومت مردم و مصداق خارجى جمهورى باشد همچنین روز شهادت شهید مدرس در دهم آذر به عنوان روز مجلس نام گذاری شد.

بر اساس قانون اساسى جمهوری اسلامی ایران، وظیفه اصلى مجلس شوراى اسلامى، قانون‏گذارى و نظارت است، ولى مجلس نقشى بیش از این بر عهده دارد. مجلس، رقم‏زننده سرنوشت سیاسى، اقتصادى، اجتماعى و فرهنگى کشور است و از سوى دیگر، ناظرى ملى بر عملکرد قوه مجریه به شمار مى‏آید. حاکمیت ملى از سوى نمایندگان اعمال مى‏شود و ملت با دو اهرم قانون‏گذارى و نظارت، حقوق خود را حفظ و اختیارات دولت‏مردان را محدود مى‏کند.

مجلس اول
۱. تاریخ برگزاری انتخابات: ۲۴/۱۲ / ۱۳۵۸
۲. تعداد واجدین شرایط: ۲۰۸۵۷۳۹۱ نفر
۳. تعداد شرکت کنندگان: ۱۰۸۷۵۹۶۹ نفر
۴. درصد مشارکت: ۱۴/۵۲ درصد
۵. تاریخ شروع دوره: ۷/۳ / ۱۳۵۹
۶. رئیس مجلس: آیت‌ الله هاشمی رفسنجانی

در انتخابات اولین دوره مجلس شورای اسلامی که در آن مقطع مجلس شورای ملی نام داشت؛ گروه‌هایی به غیر از حزب جمهوری اسلامی، نهضت آزادی ایران و جنبش مسلمانان مبارز نیز موفق به راهیابی به مجلس اول شدند؛ از این رو، می‌توان مجلس اول را متنوع‌ترین و سیاسی‌ترین مجلس در طول حیات جمهوری اسلامی تا به امروز خواند.

در روز هفتم خردادماه ۱۳۵۹ اولین جلسه مجلس شورای اسلامی برگزار شد. با توجه به شرایط انقلابی جامعه ایران، این دوره، به خاطر اختلاف‌نظر شدید نمایندگان که از طیف‌ها و گروه‌های مختلف سیاسی بودند، به تغییر قوانین قدیمی و تصویب قوانین جدید مشغول شد. البته وقوع جنگ در سال ۱۳۵۹، سال‌های پایانی دوره مجلس اول را به خود مشغول کرد.

مجلس دوم
۱. تاریخ برگزاری انتخابات: ۲۶/۱ / ۱۳۶۳
۲. تعداد واجدین شرایط: ۲۴۱۴۳۴۹۸ نفر
۳. تعداد شرکت کنندگان: ۱۵۶۰۷۳۰۶ نفر
۴. درصد مشارکت: ۶۴/۶۴ درصد
۵. تاریخ شروع دوره: ۷/۳ / ۱۳۶۳
۶. رئیس مجلس: آیت‌الله هاشمی رفسنجانی

برگزاری انتخابات این دوره با تصرف بخش‌هایی از مناطق مرزی کشور توسط نیروهای عراق مصادف بود، اما انتخابات حوزه‌های جنگ زده برای مهاجرین آن شهرها در حوزه‌های مجاور برگزار شد. در این دوره شدیداً تحت‌الشعاع جنگ قرار داشت. علاوه بر این، برخی از مسایل سیاست خارجی نظیر تداوم دشمنی آمریکا و حمایت از عراق نیز از دل‌مشغولی‌های مجلس دوم بود.

مجلس سوم
۱. تاریخ برگزاری انتخابات: ۱۹/۱ / ۱۳۶۷
۲. تعداد واجدین شرایط: ۲۷۹۸۶۷۳۶ نفر
۳. تعداد شرکت کننده: ۱۶۷۱۴۲۸۱ نفر
۴. درصد مشارکت: ۷۲/۵۹ درصد
۵. تاریخ شروع دوره: ۷/۳ / ۱۳۶۷
۶. رئیس مجلس: آیت‌الله هاشمی رفسنجانی و حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی کروبی
در نوزدهم فروردین ماه ۱۳۶۷ که آخرین سال جنگ تحمیلی بود، انتخابات سومین دوره مجلس برگزار شد. در این دوره مباحثسازندگی ویرانه‌های جنگ ذهن مشغولی مجلس بود.

مجلس چهارم
۱. تاریخ برگزاری انتخابات: ۲۱/۱ / ۱۳۷۱
۲. تعداد واجدین شرایط: ۳۲۴۶۵۵۵۸ نفر
۳. تعداد شرکت کننده: ۱۸۹۶۷۰۴۲ نفر
۴. درصد مشارکت: ۸۱/۵۷ درصد
۵. تاریخ شروع دوره: ۷/۳ / ۱۳۷۱
۶. رئیس مجلس: حجت‌الاسلام والمسلمین علی اکبر ناطق نوری

انتخابات دوره چهارم مجلس در ۲۱ فروردین ۱۳۷۱ برگزار شد. تداوم سازندگی همچنان در رأس دستور کارهای مجلس این دوره بود.

مجلس پنجم
۱. تاریخ برگزاری انتخابات: ۱۸/۱۲ / ۱۳۷۴
۲. تعداد واجدین شرایط: ۳۴۷۱۶۰۰۰ نفر
۳. تعداد شرکت کننده: ۲۴۶۸۲۳۸۶ نفر
۴. درصد مشارکت: ۰۹/۷۱ درصد
۵. تاریخ شروع دوره: ۱۲/۳ / ۱۳۷۵
۶. رئیس مجلس: حجت‌الاسلام والمسلمین علی اکبر ناطق نوری

انتخاب نمایندگان پنجمین دوره مجلس در هجدهم اسفندماه ۱۳۷۴ صورت گرفت. مقابله با برخی از مسایل خارجی نظیر افزایش فشارهای آمریکا و اروپا بویژه پس از اعمال تحریم‌های آمریکا علیه ایران مهم‌ترین موضوع کاری مجلس پنجم بود.

بنابر سازوکاری که در اصل ۶۴ قانون اساسی طراحی شده بود و بر اساس یکی از مصوبات دوره پنجم، تعداد از دوره ششم مجلس شورای اسلامی به ۲۹۰ نفر و تعداد حوزه های انتخابیه به ۲۰۷ حوزه افزایش یافت.

مجلس ششم
۱. تاریخ برگزاری انتخابات: ۲۹/۱۱ / ۱۳۷۸
۲. تعداد واجدین شرایط: ۳۸۷۲۶۴۳۱ نفر
۳. تعداد شرکت کننده: ۲۶۰۸۲۱۵۷ نفر
۴. درصد مشارکت: ۳۵/۶۷ درصد
۵. تاریخ شروع دوره: ۷/۳ / ۱۳۷۹
۶. رئیس مجلس: حجت‌الاسلام والمسلمین مهدی کروبی

انتخابات ششمین دوره مجلس شورای اسلامی در بهمن ۱۳۷۸ برگزار شد. این دوره توسعه سیاسی در عرصه داخلی و تنش‌زدایی در عرصه سیاست خارجی را در دستور کار خود قرار داد.

مجلس هفتم
۱. تاریخ برگزاری انتخابات: ۱/۱۲ / ۱۳۸۲
۲. تعداد واجدین شرایط: ۴۶۳۵۱۰۳۲ نفر
۳. تعداد شرکت کننده: ۲۳۷۳۴۶۷۷ نفر
۴. درصد مشارکت: ۲۱/۵۱ درصد
۵. تاریخ شروع دوره: ۷/۳ / ۱۳۸۳
۶. رئیس مجلس: دکتر غلامعلی حداد عادل

مقابله با مشکلات اقتصادی و اجتماعی، تصویب پروتکل الحاقی، تلاش برای پیوستن به سازمان تجارت جهانی و… از مهمترین موضوعاتی بود که پس از شروع به کار این دوره مجلس در دستورکار نمایندگان قرار گرفت.

مجلس هشتم
۱. تاریخ برگزاری انتخابات: ۲۴/۱۲ / ۱۳۸۶
۲. تعداد واجدین شرایط: ۴۳۸۲۴۲۵۴ نفر
۳. تعداد شرکت کننده: ۲۲۸۳۲۰۰۰ نفر
۴. درصد مشارکت: ۴۰/۵۵ درصد
۵. تاریخ شروع دوره: ۷/۳ / ۱۳۸۳
۶.رئیس مجلس: دکتر علی لاریجانی