ایران چگونه تک حزبی شد؟

به گزارش افکارنیوز، ‌پس از اینکه تشکیل احزاب دولتی مردم به رهبری اسدالله علم و ملّیون به رهبری منوچهر اقبال نتوانست مردم را به سوی آن احزاب و رژیم شاه جذب کند و حتی پیدا شدن حزب ایران نوین به رهبری حسنعلی منصور نخست‌وزیر وقت فاقد هرگونه جاذبه برای مردم بود،

شاه به فکر ایجاد یک حزب فراگیر و رسمی افتاد، تا اینکه در روز یازدهم اسفند ماه ۱۳۵۳ با سخنان شاه فعالیت حزب رستاخیز شروع شد و احزاب موجود همگی منحل شدند.


جمشید آموزگار دبیرکل حزب رستاخیز پس از انتخاب به این سمت، به اتفاق قاسم معتمدی رئیس دومین کنگره حزب و مهناز افخمی

شاه در سخنانش اعلام کرد همه مردم باید به عضویت حزب رستاخیز درآیند در غیر این صورت از کشور خارج شوند. طبق دستور شاه تمامی دولتمردان، کارکنان و کارمندان دولت باید به حزب می‌پیوستند. نمایندگان مجلس که قبل از اعلام ایجاد حزب رستاخیز، عضو احزاب دیگر بودند به حزب رستاخیز پیوستند. در سال ۱۳۵۴ بنابر نظر شاه جناح‌بندی در حزب آشکارتر شد، به طوری که منجر به تشکیل دو جناح سازنده به رهبری هوشنگ انصاری و ترقی‌خواه به رهبری جمشید آموزگار گردید.


سخنرانی امیرعباس هویدا در کنگره فوق‌العاده حزب رستاخیز به ریاست قاسم معتمدی(۱۳۵۶) ۱. امیرعباس هویدا ۲. شمس‌الدین مفیدی ۳. محمدحسین موسوی ۴. حبیب دادفر ۵. رحیم زهتاب فرد ۶. اسدالله نصر اصفهانی ۷. امیرقاسم معینی ۸. مهناز افخمی ۹. مهرداد پهلبد ۱۰. شجاع‌الدین شیخ‌الاسلام‌زاده ۱۱. مرتضی صالحی ۱۲. جواد سعید ۱۳. محمد باهری ۱۴. قاسم معتمدی ۱۵. جمشید آموزگار

طرح حزب رستاخیز که شاه آن را ” فراگیر“ خطاب می‌کرد، از طرف گروه آموزگار و با شناخت دقیق از خلقیات شاه ارائه شد. گروه آموزگار به قلم و فکر داریوش همایون، طرح این حزب را چنان نوشت که شاه در دورانی که در صدد ایجاد پایه‌های ایدئولوژیک برای رژیم خود بود، قانع شود که این تنها راه حرکت دادن به جریان از تحرک افتاده و بی تفاوت سیاسی مملکت است. به این ترتیب شاه ناگزیر شد از ادعاهای همیشگی خود در تبلیغ ” حکومت چند حزبی “ و نکوهشِ ”حکومت‌های دیکتاتوری تک حزبی“ دست بردارد.


جمشید آموزگار پس از انتخاب به دبیرکلی حزب رستاخیز در دومین کنگره حزب در ورزشگاه محمدرضا پهلوی(۱۳۵۵) ۱. جمشید آموزگار ۲. قاسم معتمدی ۳. امیرعباس هویدا

در طول حیات سیاسی حزب رستاخیز، امیرعباس هویدا اولین دبیرکل حزب به مدت ۲۰ ماه(از تاریخ ۱۱/۱۲ / ۱۳۵۳ تا ۶/۸ / ۱۳۵۴) در این سمت قرار داشت و فریدون مهدوی قائم‌مقام وی در حزب محسوب می‌شد.

پس از هویدا همزمان با تشکیل دومین کنگره حزب رستاخیز در آبان ماه ۱۳۵۵، جمشید آموزگار وزیر کشور کابینه هویدا به سمت دبیرکل حزب و محمدرضا عاملی تهرانی به عنوان قائم‌مقام وی انتخاب شدند. آموزگار پس از انتصاب به سمت نخست‌وزیری، در مرداد ماه ۱۳۵۶ از دبیرکلی استعفا داد و به جای وی محمد باهری معاون وقت وزارت دربار در همین تاریخ به این سمت انتخاب شد و داریوش همایون قائم‌مقام وی گردید. وقتی شاه طی دیدار با اعضای دفتر سیاسی و هیئت اجرایی حزب رستاخیز در یک سخنرانی در روز پنجم دی ماه ۱۳۵۶ ” جدایی پست دبیرکلی حزب را از سمت نخست‌وزیری به مصلحت ندانست“، جمشید آموزگار نخست‌وزیر وقت برای بار دوم دبیرکل حزب رستاخیز شد و جواد سعید به عنوان قائم‌مقام وی و محمود جعفریان، محمدرضا عاملی تهرانی و محمدحسین موسوی به سمت معاونین وی در حزب تعیین گردیدند. دیری نپایید که جمشید آموزگار در مهر ماه ۱۳۵۷ در یک نشست حزبی از دبیرکلی حزب استعفا داد و جواد سعید قائم‌مقام وی، به دبیرکلی انتخاب شد، ولی پس از پنج روز در نهم مهر ماه ۱۳۵۷ وی هم مجبور به استعفا گردید و حزب رستاخیز متلاشی شد.

انتهای پیام /