گروه سیاسی- از ابتدای مجلس دهم تا کنون حدود 20 طرح مهم تحقیق و تفحص در مجلس مطرح شد اما هنوز هیچ یک از آنها به سرانجام و مرحله اجرایی نرسید.
به گزارش افکار نیوز، تقاضا برای تحقیق و تفحص از قراردادهای نفتی، سازمان محیط زیست، معاونت حقوقی ریاست جمهوری، عملکرد 10 ساله ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، شرکت سرمایه گذاری هلال‌احمر، صندوق ذخیره فرهنگیان، 2 تابعیتی‌ها در حوزه مسؤولان و مدیران ارشد و مدیران دارای گرین کارت، حقوق های نجومی از جمله این تحقیق و تفحص هاست.
اما در این میان تنها تحقیق و تفحص از صندوق ذخیره فرهنگیان در جلسه روز یکشنبه چهارم مهر کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس مصوب شد که باید در صحن مجلس درباره آن تصمیم گیری شود.
ولی برخی از طرح های مهم که انتظار می رفت به تصویب کمیسیونهای تخصصی برسد، از سوی این کمیسیونها رد شده است.
یکی از این طرح های مهم، تحقیق و تفحص از 2 تابعیتی‌ها در حوزه مسؤولان و مدیران ارشد و مدیران دارای گرین کارت است.
این طرح که از سوی جواد کریمی قدوسی و برخی دیگر از نمایندگان همچون حسینعلی حاجی دلیگانی، محمد جواد ابطحی مطرح شد، به کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس ارجاع که در جلسه دیروز کمیسیون رد شد.
تصویب نرسیدن این طرح باعث تعجب بسیاری از نمایندگان شد.
هدف از این طرح تعیین تکلیف برای 500 هزار 2 تابیعتی و دارای گرین کارت در کشور بود که بیشتر این 2 تابیعتی ها در وزارت نفت و بعد از آن در وزارت خارجه و وزارت صنعت، معدن و تجارت حضور دارند، است.
البته تصمیم گیری نهایی درباره این طرح با صحن مجلس است و تصویب نکردن کمیسیون به معنای منتفی شدن آن نیست.
اما طرح مهم دیگر نیز تحقیق و تفحص از عملکرد 10 ساله ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز است که از سوی حشمت اله فلاحت پیشه نماینده اسلام آباد غرب تقدیم مجلس شد.
این طرح به کمیسیون اقتصادی ارجاع شد و در دستور کار این کمیسیون قرار گرفت.
طرح مذکور در جلسه روز یکشنبه چهارم مهر مطرح شد و سرانجام اعضای این کمیسیون به تحقیق و تفحص از ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز رای ندادند.
در میان حدود 20 تقاضای تحقیق و تفحص این 2 طرح مهمتر از بقیه بود و انتظار می رفت که به تصویب کمیسیونهای تخصصی برسد اما از سوی اعضای کمیسیونهای تخصصی رد شدند.
علی لاریجانی رئیس مجلس ظاهرا زیاد موافق تحقیق و تفحص نیست. چرا که وی در جلسه دیروز سه شنبه مجلس در تذکر حشمت اله فلاحت پیشه در خصوص تحقیق و تفحص ها گفت: نمایندگان بجای تحقیق و تفحص از ظرفیت ماده 236 آئین نامه داخلی مجلس استفاده کنند و با گزارش تخلفات، پرونده ها برای بررسی به قوه قضائیه ارسال شود.
لاریجانی گفت که چون تحقیق و تفحص ها هم زمان بر و هم هزینه بر است بهتر است نمایندگان به فکر استفاده از این ماده باشند.
لاریجانی در مجلس نهم هم به رغم تصویب تحقیق و تفحص از 2 تابعیتی‌ها در حوزه مسؤولان و مدیران ارشد و مدیران دارای گرین کارت در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی، این طرح را به بهانه نداشتن بودجه از سوی مجلس، در صحن مطرح نکرد.
طبق ماده 236 آئین نامه داخلی مجلس هر گاه حداقل ده نفر از نمایندگان و یا هر کدام از کمیسیونها، عدم رعایت شؤونات و نقض یا استنکاف از اجرای قانون یا اجرای ناقص قانون توسط رئیس جمهور و یا وزیر و یا مسؤولان دستگاه‌های زیرمجموعه آنان را اعلام نمایند، موضوع بلافاصله از طریق هیأت رئیسه جهت رسیدگی به کمیسیون ذی‌ربط ارجاع می‌گردد.
کمیسیون حداکثر ظرف ده روز موضوع را رسیدگی و در صورت وارد بودن با اظهارنظر صریح، گزارش خود را از طریق هیأت رئیسه به مجلس ارائه می‌دهد.
چنانچه نظر مجلس بر تأیید گزارش باشد موضوع جهت رسیدگی به قوه قضاییه و سایر مراجع ذی‌صلاح ارسال می‌شود تا خارج از نوبت و بدون تشریفات دادرسی رسیدگی نمایند.
هیأت رئیسه مجلس شورای اسلامی از همان ابتدای تشکیل مجلس دهم و شکل‌گیری هیأت رئیسه دائم، کمیته‌ای سه نفره برای بررسی طرح‌های تحقیق و تفحص تشکیل داد.
اکبر رنجبرزاده، محمد آشوری تازیانی و علی اصغر یوسف نژاد اعضای این کمیته هستند.
وظیفه این کمیته هماهنگی بین نمایندگان متقاضی و وزارتخانه ها، سازمانها و نهادهای مورد تحقیق و تفحص واقع شده، است تا در صورت حل موضوع از هزینه و صرف وقت جلوگیری شود.
برابر اصل 76 قانون اساسی، مجلس شورای اسلامی حق تحقیق و تفحص در تمام امور کشور را دارد.
طبق ماده 198 آیین‌نامه داخلی مجلس هر گاه نماینده ای تحقیق و تفحص در هر یک از امور کشور را لازم بداند درخواست خود را کتبا از طریق هیئت رئیسه مجلس به کمیسیونی که امر مزبور در تخصص آن است تقدیم می‌کند و کمیسیون اطلاعاتی را که در آن زمینه دارد در اختیار وی قرار می‌دهد.
در ادامه در صورتی که نماینده مزبور اطلاعات موجود در کمیسیون را کافی تشخیص ندهد، کمیسیون از نماینده مزبور در اولین فرصت دعوت به عمل می‌آورد و دلایل ضرورت تحقیق و تفحص در زمینه مورد نظر را استماع می‌کند و پس از بررسی نظر خود را مبنی بر تصویب یا رد درخواست نماینده به مجلس گزارش می‌دهد.
این گزارش خارج از نوبت در دستور مجلس قرار می‌گیرد. در صورتی که گزارش کمیسیون به مجلس مبنی بر تصویب درخواست تحقیق و تفحص باشد پس از استماع آن بدون بحث رای‌گیری به عمل می‌آید و در صورتی که مبنی بر رد آن باشد نماینده درخواست‌کننده می‌تواند حداکثر به مدت 10 دقیقه از درخواست خود دفاع کند.
در صورت تصویب مجلس انجام تحقیق و تفحص به همان کمیسیون محول می‌گردد.
کمیسیون ضمن دعوت از نماینده درخواست‌کننده تفحص، تحقیق و تفحص لازم را به عمل آورده و نتیجه آن را که طی گزارشی در جلسه مشترک هیئت تحقیق و تفحص و کمیسیون به تصویب می‌رسد به مجلس تقدیم می‌کند.
سازمان یا نهاد مورد تحقیق و تفحص موظف است کلیه مدارک و اطلاعات مورد نیاز کمیسیون را برای بررسی دراختیار قرار دهد.
مهلت انجام تحقیق و تفحص به مدت شش ماه است و در صورت ضرورت با درخواست هیئت تحقیق و تفحص و تصویب هیئت‌رئیسه مجلس حداکثر تا شش ماده دیگر قابل تمدید است.
علیرضا تهرانی
