انتخاب ترامپ به معنای خداحافظی با برجام است

اندیشکده آمریکایی «بروکینگز» در مطبی به قلم «سوزان مالونی» پیرامون آینده برجام با روی کار آمدن «دونالد ترامپ» رییس جمهور جدید آمریکا نوشت: پیروزی تعجب برانگیز «دونالد ترامپ» گمانه زنی‌ها پیرامون حفظ توافق اتمی با ایران را از حالت هشدار تا انکار برانگیخته است به طوری‌که «ریچارد نفیو» از مقام‌های اسبق تیم مذاکره کننده آمریکا در این زمینه معتقد است که انتخاب ترامپ به معنای خداحافظی با برجام است.

از سوی دیگر نیز ایرانی‌ها می‌گویند این توافق مذاکره بین هفت کشور و اتحادیه اروپا بود و آن‌ها تاکید دارند که برجام قابل مذاکره نیست.

بر این اساس، هنوز زود است که به یقین بگوییم دولت بعدی آمریکا در قبال برجام چه اقدامی انجام می‌دهد.

البته کنترل کنگره  و نیز کاخ سفید فرصتی را به جمهوریخواهان می‌دهد تا از این فرصت برای ایجاد اهرم فشار استفاده کنند.  هرچند که به نظر می‌رسد دولت جدید در پی اجرای تعهدهای انتخاباتی خود در زمینه مذاکره مجدد درباره برجام باشد اما تمایل کمی برای بازبینی این توافق وجود دارد . اینک رضایت از این توافق در بین اتحادیه اروپا، روسیه و چین بالاست و احتمال کمی وجود دارد که تجدید تجارت با ایران به خطر بیافتد. اما در مجموع رویکرد ترامپ در قبال برجام در تصمیم گیری‌های اولیه او در زمینه تسهیل معافیت از تحریم‌ها ارزیابی می‌شود.

نویسنده این گزارش در جایی دیگر با توجه سطح انتظار موجود از  برجام در دو کشور عنوان می‌دارد : تصمیم دولت اوباما که موضوع هسته‌ای ایران را جدای دیگر نگرانی‌های ناشی از این کشور گذاشت کاملا منطقی بود. اما در پایتخت‌های هر دو کشور موفقیت این توافق هرگز بر اساس مفاد توافق در قالب متن 159 صفحه‌ای تدوین شده ارزیابی نشد بلکه تنها جاه طلبی این توافق را احاطه کرد.

نویسنده عنوان می‌دارد: سران دو طرف به طور گسترده‌ای این توافق را بر اساس حمایت‌های داخلی قرار دادند. در ایران به اهالی این کشور گفته شد که توافق اتمی به معنای رفع تمامی تحریم‌ها و مسیری به سوی نجات و ادغام مجدد به اقتصاد بین‌المللی و روبراه شدن اوضاع مالی است.

البته واشنگتن محتاط‌تر برخورد کرد و تاکید کرد که برجام این توقع را ایجاد نمی‌کند که ایران رفتارهایش را تغییر دهد. با این حال، اتاق پژواکی که دولت اوباما مستقر کرد تا مانع از بین رفتن توافق در کنگره شود بسیار بیشتر از حد خوشبینانه بود که بتواند نیروهای میانه رو در ایران را تقویت نموده و موجب پیشرفت در زمینه‌های دیگر شود.

بروکینگز با تاکید بر وجود جو نامیدی در آمریکا و ایران نسبت به برجام نوشت: در بین دو طرف بالاترین میزان امیدواری‌ها به برجام نیز اینک ناامید شده‌اند. سرمایه گذاران خارجی به تهران آمدند  اما به دلیل باقی ماندن تحریم‌های آمریکا   و همچنین بهای پایین نفت پیش بینی ایرانیان از بهبود وضعیت پسابرجام محقق نشد. در واشنگتن نیز به خاطر تداوم فعالیت‌های بی‌ثبات ساز ایران در منطقه و انگیزه‌های مستبدانه داخل این کشور هرگونه امید برای تغییر و نیز تعامل دیپلماتیک با این کشور برای خاتمه کشتار در سوریه و یمن از بین رفته است.

در خاتمه این مطلب نویسنده عنوان می‌دارد: سرخوردگی از برجام در هر دو کشور این توافق را آسیب پذیر کرده است. در آمریکا بیشترین میزان نگرانی‌ها درباره بقای برجام بر «تهران» متمرکز شده‌‌اند اما بعد از انتخابات هفته گذشته آمریکا و نتایج حاصل شده اینک شاید به هم خوردن توافق از واشنگتن آغاز شود.