افكار: ديروز و ديشب فرودگاه مهرآباد و مسيرهاي منتهي به پاستور ترافيک فشردهاي از سفرهاي ديپلماتيک به مقصد تهران را تجربه کرد. نوري المالکي نخست وزير عراق و هوگو چاوز رئيس جمهور ونزوئلا در فاصله کوتاهي از هم وارد تهران شدند.چند سالي است تهران به مقصد سفرهاي تکراري مرد لباس قرمز ونزوئلا مبدل شده است. براي سران بغداد بعد از صدام هم تهران به هيچ وجه شهرغريبهاي نيست و هر ازگاهي يکي از چهرههاي سياسي و حکومتي اين کشوربه طور رسمي ويا غير رسمي وارد فرودگاه مهرآباد ميشوند.

آنچه که ترافیک اخیر سفرهای دیپلماتیک کشورهای هم پیمان تهران را به ایران متفاوت کرده است بیش از هرچیز ریشه در شرایط کنونی و خاص کشورهای مبدا و مقصد این سفرها دارد. این دو مسافر، یکی کسب موافقت و تمدید همپیمانی همسایه جغرافیایی اش برای بازگشت به کاخ نخست وزیری عراق را می‌طلبد و دیگری در تدارک پیش دستانه برای تمدید ریاست جمهوری اش درچندماهه آینده است و می‌داند که راه موفقیت دوباره اش در انتخابات از تمدید همپیمانی با همسایگان معنوی اما دوری مانند ایران روسیه و چین و تجدید دشمنی با همسایه جغرافیایی اش یعنی آمریکا می‌گذرد.

یکی از کاخ سبز بغداد آمد و آن یکی دوست دارد سرتاپای کشورش را سرخ ببیند. یکی از راه مسکو و کاخ کرملین یعنی مخالف امروز ایران به تهران رسید و دیگری از راه امان و کاخ سلطنتی پادشاه اردن یعنی منتقد همیشگی تهران در خصوص مسائل خاورمیانه. مالکی راه موفقیت خود را در حفظ تعادل و بالانس جایگاه خود در میان کشورها و گروه‌های سیاسی داخلی و خارجی موثر درعرصه سیاسی کشورش جستجو می‌کند. چاوز اما بر عکس به خوبی می‌داند راه تداوم توفیقات سیاسی اش از رادیکالیزم شعارگونه و چپ گرایانه و افزودن شکاف میان کشورش با آمریکا می‌گذرد. و از قضا علیرغم همه تلاش‌های غرب برای انزوای ایران، مالکی تعادلگرای عراق و چاوز تندروی ونزوئلا برای نیل به اهداف داخلی خود همزمان به تهران رسیده اند.

حاکمیت سیاسی در ونزوئلا چندسالی است که به مدد کاریزما و تهور مرد قرمزپوش و چپ گرا، تحولی درمناسبات سیاسی کشورهای آمریکای لاتین بوجود آورده است. چاوز و ونزوئلا عملا نقش کاسترو و کوبای دهه ۶۰ و ۷۰ را در این منطقه بر عهده گرفته اند. ونزوئلای چاوز همچون عراق مالکی بر روی بستری از ذخایر نفتی آرام گرفته است. هرچقدر که اقتصاد نفتی ونزوئلا بواسطه امتداد لوله‌های نفتی اش به اقتصاد آمریکا و وال استریت گره خورده و یکی شده است به همان میزان به لحاظ سیاسی روز به روز چاوز کاراکاس را از واشنگتن دور و دورتر ساخته است. این سوتر و در همسایگی جغرافیایی ایران، عراق مدعی داشتن یکی از بزرگترین ذخایر نفتی جهان مانند ونزوئلا به لحاظ اقتصادی کاملا وابسته و متکی به اقتصاد و دلارهای آمریکایی است و در عین حال در ماههای اخیر و با خروج سربازان آمریکایی دوری هرچه بیشتر از آمریکا را به لحاظ امنیتی و نه سیاسی تجربه می‌کند. تحلیلگران خروج سربازان آمریکایی از عراق و فاصله گرفتن تدریجی کاخ سبز از کاخ سفید را به نوعی حاصل مطالبات مردمی در وهله اول و سماجت و شگردهای خاص سیاسی و ملی گرایانه مالکی در یکی دو سال اخیر ارزیابی می‌کنند.

این روزها بغداد با پیچیده ترین معادله سیاسی پس از سرنگونی رژیم صدام دست و پنجه نرم میکند. حدود هشت ماه از برگزاری انتخابات پارلمانی این کشور گذشته است و نتایج این انتخابات و مناسبات گروهها و فهرست‌های سیاسی، موضوع انتخاب نخست وزیر و سایر روسای قوا درعراق را روز به روز پیچیده تر از قبل کرده است.
نوری مالکی که ائتلاف قانون را فارغ از جناح‌های شیعی مرسوم عراق حائز اکثریتی نسبی در مجلس این کشور کرده است خود را جدی ترین گزینه کسب مجدد نخست وزیری می‌داند. اما این همه ماجرا نیست و او برای رسیدن به این کرسی میان دو تندروی متناقض همسویی با آمریکا و ضدآمریکایی در داخل کشور گیرافتاده است. در آخرین تحول آمریکایی‌ها نسبت به حمایت از مالکی تردید‌ کرده‌اند و ظاهرا حمایت جریان تندروی مقتدی صدر از مالکی و توافقات این دو، اصلی‌ترین دلیل قطع حمایت کاخ سفید از مالکی است.

آن سوتر در ونزوئلا، حاکمیت چاوز چپ گرای مخالف آمریکا و همفکرانش در تازه ترین آزمون انتخاباتی قبل از انتخابات ریاست جمهوری تا حدودی از سوی گروههای سیاسی مخالف متزلزل گردید. چاوز که جایگاه داخلی اش را متزلزل یافته است بار دیگر یاد متحدانش افتاد. او روز شنبه در مسکو بود و آنجا گفت: «روسیه در قلب من است» و امروز را درتهرانی خواهد بود که چند سال قبل گفته بود «ایران در قلب من است».

مسکو تا همين چند وقت پيش، متحد استراتژيک ايران و نقطه اتصال تهران و کاراکاس محسوب ميشد اما امروز رئيس جمهور اين کشور پيشقراول اجراي تحريمها عليه ايران شده است. اين تغيير برخورد را اما در اظهارات چاوز قبل از ورود به تهران هم ميتوان پيدا کرد. موضعگيريهاي روزهاي اخير او و قراردادهاي منعقد شده ميان روسيه و ونزوئلا نشان ميدهد که چاوز يا قلبي بسيار وسيعي دارد يا به توصيه روسها سعي در فاصله گرفتن نسبي از تهران دارد. چاوز در اين سفر به قراردادن روسيه در قلبش بسنده نکرد و با شرکت در کنفرانس دو قرن استقلال آمريکاي لاتين در مسکو، سقوط اتحاد جماهير شوروي را يک فاجعه خواند. تکمله اين علاقه مفرط اما ماجراي خريد اس ۳۰۰هايي است که ايران قبلا آنها را پيش خريد کرده بود اما به جاي تهران قراراست راهي کاراکاس شوند تا مسکو از فسخ معامله با ايران متضرر نشود. چاوز امروز صبح در تهران قطعا بازهم لبخند خواهد زد و احمدي نژاد را به گرمي در آغوش خواهد فشرد. بايد منتظر ماند و ديد آيا چاوز فقط براي تجديد همپيماني با دشمن مشترک يعني آمريکا که راي آوري در انتخابات آتي کشورش را به دنبال دارد به تهران آمده است يا اين دو دوست صميمي روابط و مناسبات را باز هم در قالب توافقات و قراردادهاي جديد بالا و بالاتر خواهند برد.