آمریکاییها همچنان بر راهبرد خود مبنی بر خروج از برجام به هزینه ایران پای می‌فشارند. در جدیدترین پرده از این سناریو، «نیکی هیلی» نماینده این کشور در سازمان ملل، امروز در وین با مسئولان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دیدار می‌کند. هیلی به رویترز گفته است که دیدار او با مقامات آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین، ماموریتی در راستای بازنگری برجام از سوی دولت ترامپ است.
ادعای مضحک
هیلی به رویترز گفته است که «ایران در گذشته در سایت‌های نظامی، دانشگاه‌ها و اماکنی نظیر آن‌ها اقدامات مخفیانه انجام داده است. آیا آژانس اطمینان دارد که دیگر چنین اقداماتی انجام نمی‌شود؟» این ادعای نماینده آمریکا در سازمان ملل در حالی است که در ۲۴ آذر ۹۴ پیش‌نویس قطعنامه ۱+۵ برای مختومه شدن پرونده «پی‌ام‌دی» یا «ابعاد احتمالی نظامی برنامه هسته‌ای ایران» در جلسه فوق‌العاده شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اجماع و به اتفاق آرا به تصویب رسید.
طبق برجام، کشور‌های ۱+۵ متعهد شده بودند پیش نویس قطعنامه‌ای را تهیه کنند که با تصویب آن، پرونده «پی. ام. دی» یا همان مطالعات ادعایی مختومه شود.
رسانه آمریکایی
اما ظاهرا سفر هیلی به وین با واکنش ایران همراه بوده و آنطور که واشنگتن پست گزارش داده است محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان در نامه‌ای به مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نسبت به سفر نماینده آمریکا در سازمان ملل به وین گلایه کرده و دیدار وی با مقامات این آژانس را دارای پیامد‌های مخربی برای اجرای موفقیت‌آمیز توافق هسته‌ای ایران عنوان کرده است.
البته پیش از تکاپوی «نیکی هیلی» برای رفتن به وین و دیدار با مسئولان آژانس به منظور تحت فشار قرار دادن آن‌ها جهت بازرسی از مراکز نظامی ایران، منابع رسانه‌ای در آمریکا از این سناریو تیم ترامپ پرده‌برداری کرده بودند.
درخواستی ناممکن
روز پنجشنبه ۵ مرداد، خبرگزاری آسوشیتدپرس طی گزارشی مدعی شد که «آمریکا به دنبال بازرسی از سایت‌های نظامی ایران برای ارزیابی توافق هسته‌ای است». این رسانه آمریکایی در گزارش خود آورده بود که ترامپ برای خروج بدون هزینه از برجام به گزینه‌های مختلفی روی آورده است که یکی از آن‌ها اعمال فشار برای بازرسی از تاسیسات نظامی ایران است. آنطور که در گزارش آسوشیتدپرس ذکر شده اگر ایران با بازرسی‌ها مخالفت کند، ترامپ پشتوانه‌ای قوی برای بیان این ادعا خواهد داشت که ایران در حال نقض برجام است و نقض و شکست توافق برجام را به گردن این کشور خواهد انداخت.
نیویورک تایمز دیگر رسانه آمریکایی نیز در همان مقطع در گزارشی مشابه، نوشت که بر اساس گفته‌های چندین و چند مقام خارجی، ایالات‌متحده در حال مطرح کردن امکان درخواست دسترسی به پایگاه‌های نظامی ایران با بازرسان بین‌المللی در وین است.
پروتکل الحاقی
اما ادعای رسانه‌های آمریکایی مبنی بر اهتمام هیئت حاکمه آمریکا برای اعمال فشار جهت بازدید از تاسیسات و مراکز نظامی ایران در چارچوب برجام در شرایطی است که نه در این توافق و نه در قطعنامه پیرامونی آن، به هیچ وجه بند و مفادی دال بر ضرورت بازدید از مراکز نظامی ایران درج نشده است بلکه ایران صرفا به جهت تسهیل و تسریع در فرایند اعتماد سازی، بصورت داوطلبانه پروتکل الحاقی را اجرایی می‌کند. پروتکلی که در آن هیچگونه الزام مشخصی برای دسترسی به سایت‌های نظامی کشور‌ها پیش‌بینی نشده است. مضاف بر اینها، مقامات و مسئولان کشورمان نیز در رابطه با بازدید از مراکز نظامی از آن جهت که مستقیما مرتبط با حیطه محرمانه امنیتی و دفاعی است بسیار حساس هستند.
واکنش قاطعانه
اوایل سال ۹۴ در شرایطی که مذاکرات فشرده برای انعقاد توافق هسته‌ای میان هیئت‌های ایران و ۱+۵ در جریان بود، زمزمه‌هایی در خصوص احتمال گنجاندن بندی مرتبط با بازدید از تاسیسات نظامی ایران در توافق هسته‌ای مطرح شده بود که با واکنش قاطعانه مقام معظم رهبری روبه رو شد.
معظم‌له، سی‌ام اردیبهشت ۹۴ در آیین دانش آموختگی دانشجویان افسری و تربیت پاسداری دانشگاه امام حسین (ع) در این رابطه فرمودند: «حالا در همین مذاکرات باز حرف‌های تازه‌ای میزنند. [مثلا]بازرسی‌ها، گفتیم که اجازه نمیدهیم از هیچ‌یک از مراکز نظامی هیچ بازرسی‌ای از سوی بیگانگان صورت بگیرد. میگویند بایستی ما بیاییم با دانشمندان شما مصاحبه کنیم یعنی در واقع بازجویی کنیم. ما اجازه نمیدهیم به حریم دانشمندان هسته‌ای ما و دانشمندان در هر رشته‌ی حسّاس و مهمّی، اندک اهانتی بشود».
حریم امنیتی
علی اکبر ولایتی عضو هیئت عالی نظارت بر برجام، ۱۳ مرداد ۹۶، در روز‌هایی که بحث فشار آمریکا به آژانس برای بازرسی از تاسیسات نظامی ایران مطرح شده بود، طی مصاحبه‌ای تاکید کرد که «نه به آن‌ها اجازه داده می‌شود که چنین کاری بکنند و نه جرات این را دارند که به حریم امنیتی ایران تجاوز کنند. به هیچ وجه آمریکاییها چنین حقی ندارند. آن‌ها جرات نمی‌کنند به سمت ایران بیایند و به هیچ‌وجه به مراکز نظامی راه نخواهند یافت، چون جزو حریم امنیتی جمهوری اسلامی ایران است. آمریکاییها هم از این بیهوده‌گویی‌ها و گزافه‌گویی سودی نمی‌برند، جز اینکه آبروی خود را در صحنه بین‌المللی برده و خواهند برد».
حضور قبلی
شهریور ۹۴ پس از آنکه «یوکیا آمانو» رئیس سازمان انرژی اتمی به همراه معاون امور پادمانی‌اش یعنی «تروا واریورانتا»، در چارچوب توافق «نقشه راه» از سایت پارچین بازدید کرد، علی شمخانی دبیر شورایعالی امنیت ملی کشورمان، طی مصاحبه‌ای اعلام کرد که «حضور آمانو در پارچین یک بازدید بود نه بازرسی و دیگر هم هیچ بازدیدی در هیچ سطحی از پارچین صورت نمی‌گیرد».
هیئت حاکمه آمریکا برای توجیه خروج خود از برجام بدنبال بهانه‌های واهی است. تکاپو‌های اخیر آن‌ها از جمله سفر «نیکی هیلی» به وین و اظهارات گاه و بیگاه ترامپ نیز گواه این مدعاست. علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی اخیرا گفته که آمریکا به دنبال خروج از برجام با هزینه ایران است که قطعا این فرصت از سوی ما در اختیار این کشور قرار داده نخواهد شد. البته این به مفهوم حفظ برجام با هر هزینه‌ای نیست.
آمریکاییها بر روی بهانه بازدید از مراکز نظامی کشورمان تمرکز کرده‌اند تا شاید آنرا مستمسکی برای خروج از برجام با مقصر جلوه دادن ایران، قرار دهند. آنچه مسلم است قطعا طرح بازدید از مراکز نظامی ایران جهت راستی آزمایی برجامی با امتناع و مخالفت تصمیم گیران کشور مواجه خواهد شد.
اجازه نخواهیم داد
ولی الله نانواکناری نماینده مردم بابلسر و عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس پیشتر در این رابطه به خبرنگار میزان گفت: بهانه‌گیری‌های خصمانه آمریکا بحث امروز و دیروز نیست و این مسئله سبقه تاریخی دارد. به هیچ وجه اجازه نخواهیم داد تا آمریکایی‌های در قالب برجام از مراکز نظامی ما بازدید کنند.
همچنین محمدکاظم انبارلویی روزنامه نگار ارشد کشورمان به خبرنگار گفت: چنین خواسته‌ای امکانپذیر نیست. ما یک کشور مستقل هستیم و آمریکاییها نمی‌توانند استقلال مان را با درخواست بازدید از مراکز نظامی نادیده بگیرند. ما یک قراردادی از برجام با آن‌ها داریم و مربوط به تاسیسات هسته‌ای است و، چون در برجام بدعهدی دیده‌ایم ممکن است به مسیری برویم که حتی از NPT خارج شویم چه برسد به اینکه آمریکاییها ادعا داشته باشند از مراکز نظامی ما بازدید کنند.
انبار لویی تاکید می‌کند: دولت و ملت جمهوری اسلامی ایران هرگز اجازه بازدید از مرکز نظامی را به آمریکاییها نمی‌دهند. درخواست بازدید از مراکز نظامی ایران با هیچ یک از موازین حقوقی جهان و کنوانسیون‌های جهانی مطابقت ندارد و آمریکا مسیری را می‌رود که ما مجبوریم دست روی ماشه‌های تفنگ‌ها و موشک‌های مان جواب‌شان را بدهیم.
بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت امور خارجه نیز روز پیشتر در جریان نشست خبری، در پاسخ به سوال خبرنگار میزان مبنی بر ادعای رسانه‌های آمریکایی به نقل از مقامات کاخ سفید برای بازدید از مراکر نظامی ایران و معرفی کردن ایران به عنوان ناقض برجام در صورت امتناع تهران از صدور مجوز بازدید تصریح کرد: این مطلب بیشتر به طنز شبیه بوده و خوابی است که تعبیر نخواهد شد. ایران هرگز بازگشت به مذاکرات را نخواهد پذیرفت. هر آنچه لازم بود در مذاکرات برجام به دست آمد و ما روند گذشته را با جدیت ادامه خواهیم داد.
وی در این نشست تاکید کرد: تلاش دولت آمریکا این است که با هزینه و به دست ایران برجام را تخریب و نقض کند، اما ایران بار‌ها اعلام کرده است که پیش قدم در نقض برجام نخواهد بود، اما در برابر کارشکنی‌ها و نقض برجام از طرف مقابل با هوشیاری تمام اقدامات مقتضی را در زمان لازم انجام می‌دهد.
قاسمی ادامه داد: پس از تحریم‌های اخیر کنگره نیز هئیت عالی نظارت بر برجام این موضوع را مورد بحث قرار داد و مصوباتی را در این رابطه داشت که در زمان خود و به شکل لازم انجام خواهد شد
به هر روی باید منتظر غوغاسالاری‌های ترامپ و دوستانش در کاخ سفید و کنگره آمریکا باشیم. در این میان آنچه اهمیت دارد اینکه آن‌ها ظاهرا مصمم به خروج از برجام هستند و برای این کار دنبال بهانه تراشی‌اند، اما به ایران اجازه چنین کاری را نخواهد داد.
