جمع اعتراضی که از مشهد و به عنوان «نه به گرانی» در دهمین روز از همین ماه شروع شده بود هر چند بیش از یک هفته در شهر‌های دیگر دوام نیاورد و زود خاموش شد و اغتشاش گران هم نتوانستند اهداف خود را به پیش برانند. اما همچنان این تجمعات و تحلیل آن یکی از موضوعات اصلی تحلیل گران حوزه‌های اجتماعی و اساتید دانشگاه است. عده‌ای بستر اجتماعی این تجمعات را صرفا برای طرح خواسته‌های اقتصادی می‌دانند و عده‌ای هم آن را به مطالبات فروخورده دهه هفتادی‌ها در حوزه‌های مختلف مرتبط می‌دانند؛ دهه هفتادی‌هایی که احساس می‌کنند از سوی جامعه آنطور که باید، دیده نشده اند.
در این بین هم سایت خبری_ تحلیلی «فردا» در گفت وگوی مفصلی که با دکتر سعید زیبا کلام استاد فلسفه دانشگاه تهران و از فعالین اصلی جریان عدالت خواهی انجام داده است سعی کرده است نظر دکتر زیبا کلام را در مورد این تجمعات جویا شود. دکتر سعید زیبا کلام هم در پاسخ به پرسش‌های ما به تحلیل این تجمعات پرداخته است که امروز قسمتی از مصاحبه منتشر می‌شود. متن و فیلم کامل مصاحبه انشالله در روز‌هایی آینده منتشر خواهدشد.
زیبا کلام با بیان اینکه اطلاعات ویژه ای که توسط مقامات مطلع اطلاع رسانی شده باشد ندارم و از روی حدس، ظن و تحلیل صحبت می‌کنم گفت: تحلیل من این است که مردم از پنج سال وعده و عوام فریبی و این کار را خواهیم کرد و آن کار را خواهیم کرد، از پنج سال لبخند‌های دروغ و حقه بازانه خسته شده اند. یعنی از سال ۱۳۹۲ به این به بعد مردم جز وعده، چیز دیگری ندیده اند.
وی افزود: مردم روز به روز شاهد افزایش گرانی و کاهش توان خرید و بی کار شدن خودشان هستند. شاید باورتان نشود به بنده که هیچ سمتی در این کشور ندارم الا استادی در دانشگاه و سمت مدیریتی که دستم باز باشد ندارم به کررات افرادی که فکر می‌کنند ما کارهای هستیم چرا که مثلا بنده را در تلویزون یا در حال سخنرانی دیده اند مراجعه می‌کنند که آقای دکتر دامادم و دخترم در حال جدا شدن هستند، چون دامادم بی کار شده است، کمک کنید. از این قصه‌ها فراوان این روز‌ها برایم اتفاق می‌افتد. من در پاسخ می‌گوییم پدر جان، مادر جان من کارهای نیستم و کاری از دست من بر نمی‌آید که شما به من مراجعه کردید آن‌ها معمولا در جواب می‌گوید ما گفتیم دیگر خود دانید آقای دکتر! و انتظار دارند من کلیدی از نوع آن کلید‌های که بعضی‌ها در آورند من هم در بیاورم و مشکل مردم را حل کنم. به هر حال ما در یک وضعیت اینگونه‌ای قرار داریم.
مردم از پنج سال عوام فریبی و وعده های دروغ خسته شده اند
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه در این سال‌ها فقط وعده داده شده است گفت: دولت می‌گویدما تورم را فلان کردیم، رشد را بهمان کردیم. در حالی که مردم تجریه زیسته و ملموس خود را دارند؛ یعنی طرف نگاه می‌کند به وضعیت خودش و می بیند که نسبت به سه ما قبل قدرت خرید اش کم‌تر شده است. و هر موقع هم کانال‌های تلویزونی را روشن می کند می‌بیند یک عده رجال سیاسی دارند از کشور و پیشرفت‌ها تعریف می‌کنند. ما با این وضعیت و فضا مواجهیم؛ بنابراین اصل این حرکت و این تجمعات و اعتراضات کاملا برای بنده بدون این که اطلاعات خاصی داشته باشم و از نهاد‌های اطلاعاتی اطلاعاتی به دستم رسیده باشد اصل ماجرا یک امر متوقعی است، اگر ۶ ماه دیگر دوباره همین اتفاق نیفتد من تعجب می کنم. این یک بخش ماجرا است، یعنی بستر کاملا برای اعتراض و مطالبه اقتصادی فراهم بود.
این استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه در این سال‌ها فقط وعده داده شده است گفت: دولت می‌گویدما تورم را فلان کردیم، رشد را بهمان کردیم. در حالی که مردم تجریه زیسته و ملموس خود را دارند؛ یعنی طرف نگاه می‌کند به وضعیت خودش و می بیند که نسبت به سه ما قبل قدرت خرید اش کم‌تر شده است. و هر موقع هم کانال‌های تلویزونی را روشن می کند می‌بیند یک عده رجال سیاسی دارند از کشور و پیشرفت‌ها تعریف می‌کنند. ما با این وضعیت و فضا مواجهیم؛ بنابراین اصل این حرکت و این تجمعات و اعتراضات کاملا برای بنده بدون این که اطلاعات خاصی داشته باشم و از نهاد‌های اطلاعاتی اطلاعاتی به دستم رسیده باشد اصل ماجرا یک امر متوقعی است، اگر ۶ ماه دیگر دوباره همین اتفاق نیفتد من تعجب می کنم. این یک بخش ماجرا است، یعنی بستر کاملا برای اعتراض و مطالبه اقتصادی فراهم بود.
آمریکایی‌ها برنامه براندازی دارند
این تحلیلگر مسائل سیاسی افزود: کشور‌های غربی مخصوصا آمریکا و هم پیمانان اروپایی و خلیج فارسی آن، برنامه براندازی دارند برای ما روشن است. بنده نه به واسطه مطالب صدا وسیما و اظهارات کج وکوله مقامات بلکه از اظهارات خود مقامات غربی خبر دارم که برنامه براندازی دارند و این هم چیز جدیدی نیست خبر جدیدی هم برای شما‌ها نیست؛ بنابراین اینکه بخواهند از این رویکرد‌ها استفاده کند و مثلا بیست را دویست نشان بدهند و اغتشاش را تشویق بکنند این‌ها همه امر قابل پیش بینی است و پر واضح است.
این تحلیلگر مسائل سیاسی افزود: کشور‌های غربی مخصوصا آمریکا و هم پیمانان اروپایی و خلیج فارسی آن، برنامه براندازی دارند برای ما روشن است. بنده نه به واسطه مطالب صدا وسیما و اظهارات کج وکوله مقامات بلکه از اظهارات خود مقامات غربی خبر دارم که برنامه براندازی دارند و این هم چیز جدیدی نیست خبر جدیدی هم برای شما‌ها نیست؛ بنابراین اینکه بخواهند از این رویکرد‌ها استفاده کند و مثلا بیست را دویست نشان بدهند و اغتشاش را تشویق بکنند این‌ها همه امر قابل پیش بینی است و پر واضح است.
زیباکلام در خصوص اینکه چرا شعارهای ساختار شکنانه ای نظیر شعار مرگ بر روحانی و مرگ بر دیکتاتور، رضاشاه روحت شاد در اجتماعات سرداده شد گفت: به نظر من این مسئله‌ای مهم است. من در غیاب هر نوع اطلاعات موثق عرض می‌کینم که این مسئله از نظر من قدری مشکوک است. رضا شاه روحت شاد مشکوک است. مرگ بر دیکتاتور برایم مشکوک است. برای جوانی که بیکار است و برای مردی که با این مشکلات اقتصادی مواجه هستند من نمی‌توانم بپذیریم ببیاید این شعارهای تند سیاسی را بدهد من معتقد هستم که یک مهندسی در این اتفاقات رخ داد.
وی تاکید کرد:یک جوان بیکار یا پدر یک جوان بیکار یا پدری که مشکل اقتصادی دارد باید مطالبات اقتصادی خودش را فریاد بزند و اینکه همچین افرادی شعارهای تند سیاسی و ساختار شکنانه بدهند قدری برای من مایه تعجب است مگر شعار مرگ بر دیکتاتور بگویند دیکتاتور به کمک شان خواهد رفت؟ الان چهل سال است که انقلاب کردیم و این جوانانی که در این تجمعات حضور داشتند تجربه‌ای قبل از انقلاب ندارند که بخواهند خواستار آن وضعییت شوند شاید فقط تبلیغات توانسته است آن‌ها را به سمت علاقه به آن وضعیت سوق دهد.
زیباکلام افزود: اما این را هم باید در نظر گرفت که بار‌ها و بار‌ها افراد مختلفی در جا‌های مختلفی جمع شدند و با رفتار مدنی مطالبات خود را خواستند که جواب نگرفتند در این وضعیت قابل تصور است که اعتراضات به خشونت بکشد ،به تند گویی و خلاف گویی بکشد. با این حال من بعید نمی‌دانم و محتمل می‌دانم که یک رفتار‌های تند و تیزی و تحریکاتی از بیرون صورت گرفته باشد و محتمل می‌دانم، اما اخبار مستندی در اختیار ندارم.
نوک پیکان اعتراضات دولت بود
زیباکلام در تحلیل نهایی خود گفت: نوک پیکان این تجمعات دولت بود و دولت است که متکفل معیشت، کار، تورم و کلا امور اقتصادی کشور است. قوه قضایییه که مسئول این امور نیست. در در جه اول قوه مجریه است و سپس قوه مقتنه، اما می‌خواهم بگویم که به نظر من دولت واقعا نجات پیدا کرد و این یک فرجی برای دولت شد. این کار‌ها حالا یا تحریک شده باشد یا نه به یک نحوی این قسم مطالبات را به زیر رادیکال منفی برد تا نتواند از زیر آن رادیکال خارج شود. دولت نجات پیدا کرد؛ دولت بی لیاقت و کلید به دست و بی انگیزه و مشغول رانت خواری حالاکه ما عناوین مجرمانه مان زیاد شده است عیبی ندارد یک مورد هم اضافه شود مشغول رانت خواری یا رانت پروری نجات پیدا کرد و امروز تا چندین ماه تا یکسال هیچ کس جرات نخواهد کرد بیاد در خیابان و بگویید مشکل اقتصادی دارد. بالافاصله همه چپ چپ نگاه می‌کنند که او هم از اغتشاش گران است. اتفاق میمونی برای دولت شد، به برخی حرکت‌های تند و تیز که از میان این جماعت رخ داد نمی‌گوییم این جماعت کردند می‌گوییم از میان آن‌ها رخ داد مثلا حمله به مساجد و پایگاه‌های بسیج غیر قابل قبول است اما دولت نفع خود را برد.
زیباکلام در تحلیل نهایی خود گفت: نوک پیکان این تجمعات دولت بود و دولت است که متکفل معیشت، کار، تورم و کلا امور اقتصادی کشور است. قوه قضایییه که مسئول این امور نیست. در در جه اول قوه مجریه است و سپس قوه مقتنه، اما می‌خواهم بگویم که به نظر من دولت واقعا نجات پیدا کرد و این یک فرجی برای دولت شد. این کار‌ها حالا یا تحریک شده باشد یا نه به یک نحوی این قسم مطالبات را به زیر رادیکال منفی برد تا نتواند از زیر آن رادیکال خارج شود. دولت نجات پیدا کرد؛ دولت بی لیاقت و کلید به دست و بی انگیزه و مشغول رانت خواری حالاکه ما عناوین مجرمانه مان زیاد شده است عیبی ندارد یک مورد هم اضافه شود مشغول رانت خواری یا رانت پروری نجات پیدا کرد و امروز تا چندین ماه تا یکسال هیچ کس جرات نخواهد کرد بیاد در خیابان و بگویید مشکل اقتصادی دارد. بالافاصله همه چپ چپ نگاه می‌کنند که او هم از اغتشاش گران است. اتفاق میمونی برای دولت شد، به برخی حرکت‌های تند و تیز که از میان این جماعت رخ داد نمی‌گوییم این جماعت کردند می‌گوییم از میان آن‌ها رخ داد مثلا حمله به مساجد و پایگاه‌های بسیج غیر قابل قبول است اما دولت نفع خود را برد.
