حفاظت از محیط زیست در آیات و روایات

گروه اجتماعی – چندی است که به دلیل بی توجهی انسان ها شاهد از بین رفتن محیط زیست و طبیعت هستیم.

به گزارش افکارنیوز، متاسفانه گسترش تکنولوژی سبب از بین رفتن بسیاری از اراضی طبیعی و محیط زیست شده به طوری که اکنون اثرات این فاجعه زیست محیطی در بسیاری از شهرها قابل مشاهده است.

با توجه به اهمیت محیط زیست بر سرنوشت جوامع انسانی، خوشبختانه سال گذشته حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر معظم انقلاب اسلامی در اجرای بند یک اصل ۱۱۰ قانون اساسی، در نامه‌ای به رؤسای قوا، سیاست‌های کلی محیط زیست را ابلاغ کردند.

ایجاد نظام یکپارچه‌ ملی محیط زیست، مدیریت هماهنگ و نظام‌مند منابع حیاتی، جرم‌انگاری تخریب محیط زیست، تهیه‌ی اطلس زیست‌بوم کشور، تقویت دیپلماسی محیط زیست، گسترش اقتصاد سبز و نهادینه‌سازی فرهنگ و اخلاق زیست‌محیطی از جمله محورهای ابلاغیه‌ رهبر معظم انقلاب اسلامی بود.

همچنین ایشان  در واپسین روزهای سال 93 بر لزوم مقابله با زمین خواری و ... تاکید کردند.

حفاظت از محیط زیست اهمیت ویژه ای در اسلام و نزد ائمه و معصومین داشته است و بر اساس آموزه های دینی، انسان مسلمان در هر موقعیتی باید نگه دارنده و پاسدار امانت ها و نعمت ها از جمله محیط زیست باشد.

نگاهی به تاریخ و منابع اسلامی نشان می دهد که انبیای الهی(ع) به کشاورزی و درختکاری اهمیت فراوان داده و خود پیوسته به آن اشتغال داشته اند.

به طور کلی م یتوان گفت که همه انبیای الهی به گونه ای در عصر خویش، در ایجاد سرسبزی و حفظ آن کوشا بوده اند ؛ چنان که امام صادق(ع) فرمود: «ما بعث اللّه نبیّاً، الا زرّاعاً»؛ خداوند هیچ پیامبری را مبعوث نکرد، مگر این که به زراعت می پرداخت.

در روایات اسلامی آمده است که پیامبر اکرم(ص) و امیرالمؤمنین علی(ع) با هم درخت می کاشتند. امام صادق(ع) در این باره فرمود: «کان امیرالمؤمنین یضرب بالمر و یستخرج الارضین، و کان رسول اللّه یمص النوی بفیه و یغرسه فیطلع من ساعته…»؛ امیرالمؤمنین علی(ع)، با بیل زمین را آماده می ساخت و پیامبر(ص) هسته خرما را مرطوب می کرد و می کاشت.

در روایات اسلامی آمده: امام صادق(ع) را دیدم که جامه زبر کارگری بر تن و بیل در دست داشت و در میان درختان، سرگرم کار بود و چنان فعالیت می کرد که سراپای وجودش را عرق فراگرفته بود. در این حال، ابوعمروشیبانی وارد شد و امام را در آن حال تعب و رنج مشاهده کرد، پیش خود گفت: علت این که حضرت شخصاً بیل به دست گرفته است، شاید کمک یا کارگری پیدا ننموده است. جلو رفت و عرضه داشت: فدایت شوم! بیل را به من بده تا من به جای شما این کار را انجام دهم. امام فرمود: «نه ؛ من خودم دوست دارم که مرد برای تحصیل روزی خود رنج بکشد و آفتاب بخورد.»

ابوبصیر یکی از یاران نزدیک امام صادق(ع) می گوید: حضرت فرمود: «انی لأعمل فی بعض ضیاعی حتی اعرق…»؛(5) من میان زمین و باغ خود به گونه ای کار می کنم که عرق از سر و رویم می ریزد.

 

تاثیر محیط زیست بر انسان

طبیعت و محیط زیست، موهبتی خداوندی است که بر ادامه حیات انسان ها و سایر جانوران تاثیر گذار است.

قرآن کریم درباره اثر طبیعت می فرماید:« سرزمین پاکیزه، گیاهش به فرمان پروردگار می روید؛ اما سرزمینهای بد طینت [و شوره زار]، جز گیاه ناچیز و بی ارزش، از آن نمی روید.»

از این آیه مبارک استفاده می شود همان طور که طبیعت و سرزمین پاک در رشد و پرورش بهینه گیاهان مؤثر است، در رشد و تکامل انسان نیز مؤثر می باشد، و همان گونه که از زمینهای شوره زار جز گیاهان بی ارزش نمی روید، محیط آلوده نیز تأثیر منفی و اثرات زیانباری بر تربیت انسان دارد.

آلودگی و تخریب محیط زیست بر کیفیت و چرخه طبیعی اثر می گذارد و پیامدهای زیان باری بر زندگی انسان، حیوان، گیاه و ... می گذارد به عبارت دیگر طبیعت، برای بقای نسل بشر آفریده شده است و پیوندی ناگسستی میان انسان و طبیعت وجود دارد.

امام علی(ع)  این پیوند و پیوستگی انسان با طبیعت پیرامون را به زیبایی بیان می کند:

تقوا پیشه کنید در حق بندگان و شهرها، که شما مسئول هستید؛ حتی از سرزمین ها و چهارپایان. انسان هرگز اجازه ندارد خود را رها و لجام گسیخته و آزاد در بهره برداری از طبیعت بداند و حق ندارد با آلوده کردن و ویران ساختن طبیعت، به آسایش برسد.

فرهنگ اسلامی، طبیعت را گهواره و زمینه ساز پرورش و کمال انسان می داند. ازاین رو، با هر کس که به این عامل، آسیب و زیان رساند و آن را برای رشد بشر ناامن سازد، مقابله می کند.

امید است با توجه به رهنمودهای مقام معظم رهبری درباره حفاظت از محیط زیست و همچنین اهمیت این مساله در روایات اسلامی، در روز طبیعت و سیزده بدر شاهد تخریب طبیعت  آسیب رسیدن به این موهبت الهی نباشیم.