به گزارش افکارنیوز، ۲۰ فروردین درست ۲۰ سال از شهادت مرتضی آوینی میگذرد، کوثر آوینی فرزند شهید آوینی که هنگام مرگ پدر ۱۰ساله بود طی گفت وگویی به تصویر ارائه شده از پدرش طی این سالها انتقاد کرده و گفته است: به جرات میتوانم بگویم اکثر کسانی که داعیه حفاظت از شخصیت و اعتقادات شهید آوینی را دارند، حتی یک کتاب کامل از سیدمرتضی آوینی را نخواندهاند و مطابق با همان تصور کلی که رسانهها ساختهاند، صحبت میکنند.
وی با بیان اینکه تکهتکه کردن شخصیت پدرم اصلیترین مشکلی است که در این سالها اتفاق افتاده و تاثیراتش آنقدر گسترش یافته که به نظرم الان دیگر راه برگشتی وجود ندارد ادامه می دهد: اما چیزی که هست اینکه نمیشود بخشی از هویت آوینی که برآمده از سبک زندگی و نوع نگاهش به مسایل در پیش از انقلاب بوده را نادیده گرفت و حذف کرد بهویژه که در شناساندن یک شخصیت به جامعه نمیتوان او را تکهتکه کرد و آن تکه دلخواه را عرضه کرد درحالی که الان درباره آوینی این اتفاق افتاده و مثلا برخی در معرفی آوینی بخش زندگی پیش از انقلاب او را حذف کردهاند.
وی روزهای پس از شهادت پدرش را اینگونه توصیف می کند: مادرم سعی داشت غیرعادی بودن اوضاع را برای ما در همین حد نگه دارد. توجه داشته باشید که پدر من در ۴۶سالگی و با داشتن سه فرزند کم سن و سال به شهادت رسید. در این شرایط مادرم سعی کرد ما را به یک زندگی عادی بازگرداند و تا حد زیادی موفق شد. اگر میخواست خودش هم چهرهای اجتماعی پیدا کند و کمکم وارد این بحثها شود که سیدمرتضی آوینی واقعا چه کسی بود و چقدر متفاوت بود از چهرهای که شما در حال ساختنش هستید، زندگی ما دیگر نمیتوانست حالت آرام و عادی داشته باشد و با چالشهایی روبهرو میشد که در درجه اول آسیبش متوجه ما
بچهها میشد.
فرزند شهید آوینی با اشاره به اینکه در مراسمهای بزرگداشت یا سالگردها برای پدرم بیشتر با چهره ای دیگر آشنا شدم، بیان کرد: خیلی وقتها در برابر حرفهای سخنرانها یا حتی صحبتهای حضار، تعجب میکردم که اینها دارند درباره پدر من حرف میزنند؛ البته نه وقتی که صحبت درباره فرهنگ و هنر و موضوعات فکری بود، چون آنها را درک نمیکردم و فقط مینشستم و گوش میکردم. اما مواقعی که کسی درباره ویژگیهای فردی او صحبت میکرد، خیلی پیش میآمد که تعجب کنم. بههرحال آن توصیفها چندان شباهتی به کسی که ما در زندگی معمولی میدیدیم، نداشت. اما از یک زمانی به بعد که واقعا هم یادم
نیست کی و چه سالی بود، در صحبتهای مادرم و عمویم و برخی دوستان پدرم، مرتب این موضوع مطرح میشد که برخی حرفها و گفتهها و تصویرهایی که از سیدمرتضی آوینی ساخته میشود، غلط و گسسته است و گاهی هم برای رسیدن به یک هدف سیاسی خاص، تصویری ناقص از او ارایه میشود.
وی با تاکید بر اینکه او یک آدم معمولی بود و با تصویری که از او ساخته شد متفاوت بود؛ اظهار داشت: این خیلی جالب است که ما در همان دوران ممنوعیت دستگاه ویدیو، در خانه دستگاه ویدیوی مخصوص پخش ویاچاس داشتیم که پدرم خریده بود. یک دستگاه پخش بتاماکس هم بود که پدرم از محل کارش آورده بود. دقیقا یادم نیست که چه فیلمهایی میدید؛ بیشتر فیلمهایی یادم هست که به ما هم اجازه دیدنش را میداد مثل ترمیناتور ۲ یا پرندگان هیچکاک یا بتمن بازمیگردد تیم برتون. خیلی فیلمها را هم اجازه نمیداد ما ببینیم. خیلی وقتها کلی اصرار میکردیم و گاهی او بخشی از فیلم را سانسور میکرد تا
ما ببینیم؛ مثل فیلم روح «جری زوکر». آن دفتر را من هفتهای چند بار میخواندم و بدون اینکه بدانم این فیلمها چی به چی هستند، حفظ شده بودم که فیلم باد را «ویکتور شوستروم» ساخته یا کارگردان در بارانداز «الیا کازان» است. از یکی از سفرهایش هم سوغاتی برای ما دستگاه آتاری آورد؛ آن زمان این نوع دستگاههای بازی تازه داشت وارد ایران میشد. خودش دستگاه را وصل کرد و راه انداخت و اسم بازیها را برای ما ترجمه کرد. این بود پدری که من میدیدم.
وی درباره نامه پدرش به محمد خاتمی زمانی وزیر فرهنگ بوده، توضیح می دهد: ایشان نامهای به او مینویسد که محتوای این نامه بعدها دستاویز گروه خاصی شد و به نوعی استفاده سیاسی از آن شد پدرم در این نامه به سخنرانیای که خاتمی در دانشگاه داشته ایراد گرفته که تو اینقدر که به تحجر تاختهای خوب بود کمی هم به تجدد میتاختی چون مشکلات ما بیشتر ناشی از تجدد و غرب و لیبرالیسم است؛ آنها که هر چند وقت یک بار، برای حمله به ایشان درباره این نامه صحبت میکنند، متنی را دستاویز قرار دادهاند که بیش از ۲۰ سال قبل در شرایطی متفاوت خطاب به وی در مقام وزیر فرهنگ و ارشاد نوشته شده بوده.
اینها قصدشان این نیست که توجه مخاطب را به بحثهای طرحشده در آن متن جلب کنند، بلکه میخواهند با اشاره سریع به اینکه شهید آوینی با آقای خاتمی مشکل داشته، روی مردم تاثیر بگذارند؛ خب بله، آن نامه نوشته شده و هیچکس منکرش نیست. بله، سیدمرتضی آوینی در زمینه فرهنگی با آقای خاتمی اختلاف نظر عمیق داشته و این را هم با صراحت بیان میکند.
وی با بیان اینکه آن نامه هیچ رنگ سیاسیای نداشته است، افزود: با توجه به زمان نوشته شدن آن متن، اصلا چرا باید سیاسی تلقی شود؟ یعنی حمله به آقای خاتمی در آن زمان، کدام بهره سیاسی برای کدام جناح داشته که پدرم هم احیانا منفعتی از آن ببرد؟ در آن زمان اصلا این تقسیمبندیهایی که الان هست و جریانهایی که در اواسط دهه ۷۰ به وجود آمد، نبوده. اگر کسی بخواهد واقعا پی به صحت گفتههایی که در این سالها درباره شهید آوینی شنیده است، ببرد، راهی ندارد جز آنکه نوشتههای خود او را به ترتیب تاریخی بخواند؛ آن وقت متوجه میشود حرفهایی که درباره او و اعتقاداتش زده میشود تا چه
اندازه درست و نزدیک به واقعیت است و چقدر نیست.
فرزند شهید آوینی ادامه می دهد: در یک تحلیل تاریخی کلی شاید بتوان گفت، اما بهنظرم پدرم پرچمدار هیچ جریانی نبوده و در هیچ دستهای هم طبقهبندی نمیشود. منش و علاقهاش این نبوده که سخنگوی چنین جریانهایی باشد. او به صراحت در برابر آدمهایی که فکر میکرده از معیارهای فرهنگی انقلاب انحراف پیدا میکنند، میایستاده و واکنشاش از همان تفکر آرمانگرایانه برمیخاسته است. پشت نقد فرهنگی او، ایده و فکر وجود داشت.
وی در پایان این گفت وگو با بیان اینکه برای بیان بسیاری از مسائل برخی ملاحضات را در نظر می گیرد، توضیح داد: این هم جزيی از زندگی من شده است؛ به آن عادت کردهام، مانند خیلی ملاحظات دیگر که با آنها بزرگ شدهام. البته این معنای خودسانسوری ندارد؛ تصمیم خودم بوده.من هم که دخترش هستم خودم را یک آدم فرهنگی میدانم، نه سیاسی، اما برداشتهایی که از کارهای فرهنگی همه ما میشود متاسفانه اغلب سیاسی است. مثلا یکی به من ایمیل میزند که جایگاه پدرت را فراموش کردهای که از فلان فیلم دفاع میکنی؛ یا میآیند و میگویند چیزی که در این فیلم از آن حرف زده میشود در تضاد است با اعتقادات پدرت
و تو چرا این فیلم را دوست داری و... بعد من مجبور میشوم توضیح دهم که نگاه من و برداشت من از اعتقادات پدرم متفاوت است با برداشت شما و طبق اعتقادات من، دفاع من از فلان فیلم هیچ تضادی با باورهای پدرم ندارد. گاهی کار به جایی میرسد که کل حیثیت ما را زیر سوال میبرند و حتی اصطلاح غریب خانوادهنما را هم برایمان به کار میبرند. تنها ملاحظه من این است که سعی کنم دستاویزی برای چنین افرادی مهیا نکنم. آدمهایی که آشنایی مقدماتی با سادهترین مبانی بیان هنری هم ندارند و آنوقت تصور میکنند بحثهای سینمایی طرحشده توسط شهید آوینی را درک میکنند و میتوانند بر مبنای دریافتشان، دیگران
را مواخذه کنند.
شناسه خبر:
۲۰۹۲۷۹
دختر شهید آوینی
شخصیت پدرم را تکهتکه کردهاند
به جرات میتوانم بگویم اکثر کسانی که داعیه حفاظت از شخصیت و اعتقادات شهید آوینی را دارند، حتی یک کتاب کامل از سیدمرتضی آوینی را نخواندهاند و مطابق با همان تصور کلی که رسانهها ساختهاند، صحبت میکنند.
۰