محسن چاوشی از بهترین خوانندگان پاپ پس از انقلاب است. در شروعِ کارش به دلیل تشابهِ تنالیتۀ صدایش با قمیشی، انتظار می رفت، به سرنوشت مشابهِ خیل خوانندگانی بپیوندد که به همین دلیل مشهور شده بودند، و چون چیز خاصِ دیگری برای ارائه نداشتند، به زودی فراموش شدند.(منظورم کپی‌های وطنیِ ابی و داریوش و…است که پس از مدتی به زودی دیگر کسی سراغی از آنان نگرفت) ولی چاوشی توانست به تدریج شخصیت هنری خود را بیابد و از زیر سایه و سیطرۀ دیگران بیرون بیاید و بشود محسن چاوشی.
اوج محبوبیت ِ چاوشی با فیلم سنتوری همراه شد. انصافاً درآنجا حقِ آهنگ را ادا کرد. ترکیبِ سنتورِ جادویی اردوان کامکار با یک کار پاپ از بهترین نمونه های تلفیقِ موفقِ سازهای ایرانی با آهنگ های پاپ بود. پیش از این بارها سازهای ایرانی در اکسترهای پاپ به کار گرفته شده بود، ولی کمتر نمونه ای تا این حد در این تلفیق موفق بوده است؛ سنتور در این کار، یک وصلۀ ناجور و اضافه بر موسیقی نیست، و خاستگاه متفاوتش با موسیقیِ پاپ حس نمی شود. البته حواشی به وجود آمده و این که یکی از دلایلِ ممنوعیتِ فیلم، صدایِ چاوشی بوده است، به شهرتش یاری رساند.
اخیراً چاوشی چندین کار با شعرِ کهن و ادبیاتِ کلاسیک فارسی انجام داده است. این کار نیز پیش از این بارها انجام شده ولی به دلایل مختلف کمتر نمونه ای موفق سراغ داریم. سابقۀ تلفیقِ شعرِ کلاسیک با موسیقیِ سنتی ایران، قدمتی کم و بیش به اندازۀ ادبیاتِ کهنِ ایران دارد. و مخاطب قرنهاست که این شعر را با آن موسیقی می شناسد. خوانندگانی چون فرامرز اصلانی یا دیگران بارها در این کار طبع آزمایی کردند، و کمتر موفق بودند.
پس از انقلاب نیز خواننده های پاپِ درونِ ایران بارها این عرصه را آزمودند و نتیجه، اکثراً کارهایی متوسط از آب درآمد؛ بیشتر آنان در تلفیقِ شعر و موسیقی دچار مشکل بودند و کارها یکدست نبود و موسیقی در نهایت نتوانست زمینۀ مناسب را برای شعر فراهم کند. به نظر می‌رسد چاوشی در کارهای اخیرش در بعضی موارد کارهای موفقی در این زمینه انجام داده است آثاری که استقبال فراوان هوادارانش را به همراه داشته است.
فقط نکته‌ای که می ماند این است که مجریانِ این آثار باید بدانند که اجرایِ شعرِ کهن ایران، نیاز به سوادِ و مطالعه دارد، و برای اجرای این قبیل آثار مشورت با متخصص ادبیات ضرور است. حتی بزرگانی چون شجریان و لطفی و سراج و… گاه این اشعار را به غلط خوانده اند.(نگارنده در دو مقالۀ جدا گانه، به طور تفصیلی به این اشتباهات پرداخته است که در شماره های ۷۷ و ۱۱۵ سایت مجلۀ هنر موسیقی موجود است)
در آلبومِ «من خود آن سیزدهَم» آهنگِ «رمیدیم» از نمونه های موفق است. در همین آهنگ چاوشی خوانده؛ رم دادنِ صید، خود از آغاز غلط بود / حالا که رماندی و رمیدیم، رمیدیم. شعر با صورتی که خوانده شده غلط است، و وزنِ عروضیِ آن به هم خورده است. باید می خواند: رم دادنِ صیدِ خود…
در همین آلبوم در «شیرمردا» این شعر را از مولانا خوانده است؛
چون ملک ساخته خود را به پر و بال دروغ همه دیوند که ابلیس بود مهترشان
چاوشی، «ملِک»(به کسر لام) خوانده که یعنی شاه، در اینجا «مَلَک» صحیح است(شاعر می گوید آنها خود را شبیهِ فرشته ها کرده اند در حالی که ابلیس اند)
یکی از بهترین های چاوشی در این مجموعه «به رقص آ» است. به خصوص شعرِ این کار، فضایی دارد که گاه مخاطب را به شک می اندازد که چطور می تواند «ای خوش کمر به رقص آ» شعری، از قرن هفتم باشد. انتخاب و تلفیقِ شعر در این اثر به خوبی انجام شده است،
چاوشی در اجرای آهنگ اخیر نیز، اشتباهاتی مرتکب شده است؛
آمدبهارِ جانها، ای شاخ تر به رقص آ چون یوسف اندر آمد، مصر و شکر به رقص آ
ای شاهِ عشق پرور، مانندِ شیرِ مادر ای شیرجوش در رو، جانِ پدر به رقص آ
از عشق، تاجداران، در چرخِ او چو باران آنجا قبا چه باشد؟ ای خوش کمر به رقص آ
در دست، جامِ باده، آمد بتم پیاده گر نیستی تو ماده، زان شیرِ نر به رقص آ
بیتِ دوم این غزل کمی تعقید(پیچیدگی) دارد و دکترشفیعی کدکنی هم آن را در گزیدۀ خود نیاورده است. ولی هرچه هست صورتِ صحیحِ آن چنین است؛ ای شیر جوش، در رو. در حالی که چاوشی خوانده است؛ ای شیرجوشِ در رو… که صحیح نیست.(«در رو» فعلِ امر است، نه صفتِ «شیر جوش»)
بیت سوم نیز بدونِ کسره صحیح است ولی چاوشی خوانده؛ «از عشقِ تاجداران…» با صورتی که چاوشی خوانده جمله، نهاد ندارد.
بیت چهارم نیز در نسخه های معتبر «زان شیرِ نر» آمده است. استاد فروزانفر هم با این که در چاپِ خود «شاهِ نر» آورده است، ولی در پانویس، «شیرِ نر» آورده است و این همان صورتی است که دکترتوفیق سبحانی و دکترشفیعی کدکنی نیز در چاپ های خود آورده اند.
با همه اینها البته باید آلبوم جدید چاوشی از نمونه های موفق موسیقی پاپ در سال های اخیر دانست، آلبومی که باید منتظر بود به زودی سر و صدای آن به گوش همه برسد.
مرتبط:
دانلود آهنگ جدید محسن چاوشی به‌نام برقص آ
محسن‌چاوشی و همسر و فرزندش + عکس
