به گزارش ابنا ـ علامه امینی صاحب الغدیر در دفاع از شخصیت مختار می‏گوید: هر که با دیده بصیرت و تحقیق بر تاریخ و حدیث و علم رجال بنگرد؛ در مییابد که، مختار، از پیشگامان دینداری و هدایت و اخلاص بوده است. و همانا نهضت مقدس او تنها برای برپایی عدالت به وسیله ریشهکن کردن ملحدان و ظلم امویها بود.

و به درستی که، ساحت مختار از مذهب کیسانی به دور بود. و نسبت‌ها و تهمت‌های ناجوانمردانه‌ای که نسبت به او داده‌اند، حقیقت ندارد و بی‌جهت نیست که ائمه هدی و سروران ما مانند امام سجاد(ع) و امام باقر(ع)، به گونه‌ای بسیار زیبا، او را مورد ستایش قرار داده‌اند و همیشه خدمات او در نزد اهل بیت(ع) مورد تقدیر و تشکر بوده است.

علامه بزرگ مرحوم امینی، در ضمن تجلیل فوق‌العاده از مقام مختار، هدف قیام او را چنین بیان می‌کند: «… و همانا نهضت او مقدس نبود مگر برای اقامه عدل یا ریشه‌کن کردن ملحدان و براندازی اساس ظلم و ستم امویان…»

علامه امینی، اسامی علمای بزرگ شیعه که در مدح و تعظیم و تجلیل مختار سخن گفته‌اند، یادآور می‌شود و می‏گوید: اسامی آن دسته از علمای اعلام که در تنزیه و بزرگداشت او سخن گفته‌اند عبارتند از:

۱ / جمال الدین ابن طاووس، در رجالش.

۲ / آیت الله علامه حلی، در خلاصه.

۳ / ابن داود، در رجالش.

۴ / فقیه بزرگوار، ابن نما که کتابی مستقل در شخصیت مختار نوشته است. ذوب النضار.

۵ / محقق اردبیلی، در حدیقۀ الشیعه.

۶ / صاحب معالم، در تحریر طاووسی.

۷ / قاضی نوراله مرعشی، در مجالس.

۸ / شیخ ابو علی، در منتهی المقال.

۹ / علامه مامقانی، در تنقیح المقال.

۱۰ / محدثقمی، در منتهی الآمال.

۱۱ / آیت الله خویی، در معجم رجال الحدیث.

۱۲ / استر آبادی، در حاشیه‌ای بر منهج المقال.

۱۳ / مرحوم سید مصطفی، در نقد الرجال.

۱۴ / سید یوسف بن محمد، در جامع الاقوال.

۱۵ / حاج ابراهیم الخوئی، در ملخّص المقال.

۱۶ / سید حسین بروجردی، در منظومه رجالیّه‌اش به نام زبدۀ المقال.

۱۷ / حاج ملا علی یاری تبریزی، در شرح منظومه فوق الذکر به نام بهجۀ الآمال.

۱۸ / حاج میرزا حبیب‌الله خوئی، در منهاج البلاغه، شرح نهج‌البلاغه.

این بزرگان، همه بر نزاهت و قداست و پاکی و علو مقام و جلالت قدر مختار بن ابی‌عبید ثقفی اتفاق نظر دادند و همه یک صدا می‌گویند: مختار از سابقین اخبار است.

آیۀالله خویی نیز درباره مختار اعتقاد دارند که اخبار و روایات در مدح و ستایش مختار، قویتر از روایاتی هستند که در ذم مختار بیان شده‏اند.