مجوز کارگردانی فیلم اولی‌ها؛ بودن یا نبودن؟

چگونگی ساخته شدن فیلم اول هر فرد، بحثی است که سال‌ها سینماگران را به خود درگیر کرده است.

سینما، هنر گرانی است و باید برای ساخته شدن هر فیلم هزینه هنگفتی را صرف امور تولید آن اثر سینمایی کرد. از آنجا که کارگردان قلب تپنده گروه فیلم است، انتخاب کارگردان درست، از اهمیت زیادی برخوردار است.

چرا که سازنده یک فیلم، کارگردان است و اوست که با میزانسن‌هایی که می‌دهد، فیلم را خلق می‌کند و هرچه که کارگردان یک اثر کاربلد‌تر باشد، به همان میزان فیلم بهتری ساخته خواهد شد.

اما بحثی که وجود دارد، ورود فیلم‌سازان فیلم اولی به عرصه کارگردانی است. می توان گفت تعداد کثیری از علاقه مندان سینما، حرفه کارگردانی را دوست دارند و شاید در جهت رسیدن به این حرفه تلاش‌هایی هم می کنند، اما آیا هر کسی توانایی کارگردانی دارد؟

برای پیدا کردن پاسخ این پرسش، کارگردانانی که قصد ساخت فیلم اول خود را دارند، ارزیابی می شوند. پیش‌تر این ارزیابی در وزارت ارشاد صورت می‌گرفت و با بررسی رزومه و سوابق فرد و توانایی‌هایش، به کسی که توانایی کارگردانی داشت، مجوز فیلم‌سازی می دانند و وی بعد از اخذ مجوز برای ساختن فیلم اولش به دنبال تهیه‌کننده می‌گشت.

اما به تازگی پیشنهادی مطرح شده، مبنی بر اینکه کارگردانان فیلم اولی دیگر الزامی به اخذ مجوز فیلم‌سازی نداشته و مانند دیگر کارگردانان برای پروانه ساخت فیلمشان اقدام کنند.

این اتفاق هم می‌تواند مثبت باشد و هم منفی؛ یعنی می توان به طور کلی گفت واگذاری امور این‌چنینی به صنف‌ها می تواند باعث منسجم شدن امور شود. ضمن اینکه ما گهگاه شاهد هستیم فیلم‌سازانی هستند که با داشتن رزومه‌ای قوی نمی‌توانند، از سد مجوز وزارت ارشاد عبور کنند و برداشتن این موضوع می‌تواند کمک زیادی کند که دیگر وقت فیلم‌سازان برای مجوز گرفتن تلف نشود، اما از جهاتی هم می‌تواند ضررهایی را به بدنه سینما وارد کند.

با برداشته شدن مجوز کارگردانی، در واقع این مهم به دست تهیه‌کنندگان می‌افتد و آنها هستند که انتخاب می‌کنند چه کسی فیلم اول خود را بسازد و چه کسی نسازد. در نتیجه زمانی که اتفاقی این‌چنینی می‌افتد می‌توان مطمئن بود که دیگر از این پس فیلم اول هیچ فیلم‌سازی اثری پر هزینه نخواهد بود؛ چرا که اغلب تهیه کنندگان حاضر نمی شوند فیلمنامه پر هزینه یک فیلم‌ساز کار اولی را بسازند.

از طرف دیگر هم می توان گفت، اگر مجوز کارگردانی را ارشاد ندهد، ممکن است افرادی صرفاً به واسطه پول و رابطه و نه قائم به استعداد خود فیلم بسازند و این اتفاق می‌تواند لطمه‌ای جدی  به بدنه سینما وارد کند.

شاید بهتر باشد مجوز کارگردانی در جای دیگری به غیر از وزارت ارشاد داده شود تا هم ارشاد وارد مسائل صنفی نشود و هم این که مجوز‌ها، دقیق تر و تخصصی تر داده شوند. جایی مثل مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و یا برای مثال خانه سینما.