نخستین اپرای ایرانی روی صحنه می رود

امروز دوشنبه ۳۰ مرداد ماه سال جاری در موسسه آوای هنر با حضور امیر دژاکام کارگردان اثر، پرواز همای و اهالی رسانه برگزار شد.

در ابتدای نشست؛ پرواز همای گفت: این اثر یک اپرای واقعی است که بر صحنه می‌رود. این نخستین اپرای ایرانی است که به شکل موزیکال با تکنیک‌های واقعی اپرا اجرا می‌شود. اپرا همانند یک سمفونی و دیگر قطعات موسیقی است و در دنیا یک قواعدی برای نوشتن آن وجود دارد. این اثر ترکیبی از نمایش، موسیقی و ادبیات است که پیش درآمد و داستان خودش را دارد. شخصیت‌های اثر همگی اساطیری و واقعی هستند و خود اثر پیرامون جنگ میان عقل و عشق در زندگی انسان است که در جریان این اپرا از تولد انسان تا زمان مرگ به تصویر کشیده شده است.

عشق در اثر، برای انسان شرط می‌گذارد و عقل، انسان را مدام از آن راه دور می‌کند. عقل سه بخش دارد، عقلی که انسان را پند می‌دهد، عقلی که خود عاشق است و عقلی که عشق را قبول نمی‌کند. عشق هم سه قسم است؛ عشق آسمانی، عشق زمینی و عشق مادر. ما اهالی موسیقی بسیاری را در این اثر از سبک کلاسیک در کنار هم جمع کرده‌ایم و بازیگران بسیاری هم از سن کودکی تا پیری در این اپرا حضور دارند.

 وی افزود: من و 10 خواننده دیگر در این اثر حضور داریم. من خودم نقش آدم، یلدا عباسی نقش عشق جاودان، پریسا دلفانی نقش عشق زمینی، فرشاد فولادوند نقش عقل جوان، فرشاد رستمی نقش عقل پیر، محمدحسین صفری نقش عقل پدر را بازی می‌کنند و خواننده‌های دیگر و اهالی دیگر هنر نیز اثر را حمایت می‌کنند.

همای در خصوص طراحی پروژه بیان کرد: نویسندگی کار و طراحی آن با خود من بوده است. این اثر دو بخش دارد یکی خواندن دو شعر «باز باران» است و یک بخش دیگر هم خواندن اشعار لری. ویژگی اپرای ما این است که؛ در لابه‌لای اپرا، از موسیقی‌های محلی، گیلانی، لری، کردی و آذربایجانی هم استفاده شده است. ما این اثر را در ۱۶ شهریور ماه سال جاری تا پایان ماه در فضای باز کاخ نیاوران بر صحنه می‌بریم و اگر با استقبال خوب و کیفیت عالی مواجه شویم به احتمال قوی در آذرماه هم اجرا می‌کنیم.

همای همچنین پیرامون نبود چهره در اثر خود خاطرنشان کرد: چهره‌ها متخصص این کار نیستند بلکه در کار خود تخصص دارند. ممکن است که حضور آن ها بر فروش تاثیر بگذارد ولی در کیفیت اثر منفی دارد.

پرواز همای در ادامه در خصوص اهمیت اپرا در جامعه ایران گفت: همه تلاش می‌کنند که اپرا در ایران شکل بگیرد. اپرا قواعد خودش را دارد که یا شعر و داستان آن توسط خود فرد نوشته و طراحی می‌شود و یا یک فرد دیگری آن را می‌نویسد و شخص دیگری نیز  آن را بر صحنه می‌برد. من معتقد هستم که این اثر، اولین اپرای ایرانی است که در ایران اجرا می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: از آنجایی که این سبک از موسیقی تخصص ما نیست در کشورمان کمتر با اپرا مواجه می‌شویم. در 10 سال گذشته جوان‌هایی بودند که به کشورهای اروپایی می‌رفتند اپرا را در آنجا می‌آموختند و بعد از بازگشت به ایران سعی در آموزش و اجرای آن داشته‌اند همانند هادی قضات. ما ممکن است که در مقوله‌های دیگر از جمله تئاتر پیش قدم باشیم ولی در اپرا بسیار ضعیف هستیم. اپرا در ایران هنوز کامل شکل نگرفته است و آن هم به دلیل محدودیت‌هایی است که در موسیقی ایران با آن مواجه هستیم.

همای افزود: ما باید توجه کنیم که این بخش از موسیقی که هنرهای نمایشی در آن وجود دارد همگی جزئی از خود موسیقی هستند و این طور نبوده که برای جذب مخاطب از هنرهای نمایشی و تصویر استفاده کنیم حتی تعزیه هم یک نوع اپرا است. متاسفانه ما تاکنون موضعی را که هنرمندان نسبت به مسائل مذهبی داشتند درک نکردیم و همیشه مسائل مذهبی مقابل مسائل هنری بود و ما نتوانستیم در این زمینه ‌ا رشد کنیم در صورتی که می‌توانسیم اپرا را به کمال برسانیم.

دژاکام در مقام کارگردان گفت: کارگردانی این اثر یک تجربه متفاوت و البته سخت بود. هنرهای تجسمی در جهان شکل‌های گوناگونی دارد و در قالب‌های متفاوتی تجلی پیدا می‌کند. بعضی‌ها همانند تلویزیون و رادیو با واسطه هستند و برخی هم همانند تئاتر، اپرا و نمایش‌های تخت حوضی هستند که همه اینها در طول زمان‌های مختلف باز تعریف شدند. هنرمندان باید زمانی که این آثار را باز تعریف می‌کنند به تاثیر این تعاریف بر ذهن و عقل مخاطب توجه کنند اگر این طور باشد قطعا عملکرد موفقی خواهند داشت.

وی در پایان نشست بیان کرد: اپرا عواطف را بیان می‌کند و داستان از طریق موسیقی و تحرک و فعالیت بازیگر زنده است. من تخصصی در زمینه موسیقی ندارم و از موضع هنرهای نمایشی به موسیقی نگاه می‌کنم. این اثر تجربه متفاوتی برای من است که یک نظم و تناسب پیچیده‌ای دارد. نت‌های کوچکی که در کنار هم ملودی را تشکیل داده‌اند.