سرویس مذهبیافکارنیوز- بر اساس اصل نبوت که هر پیغمبرى قبل از وفاتش، وصى و جانشین خویش را از جانب خدا معین مى کند، خاتم الانبیا نیز امیرالمؤمنین على علیه السلام را باب علم، وصىّ و خلیفه خود معرفى و امت را به اطاعت از وى امر نمود. هرچند بعد از وفات پیامبر، خلافت به امام على علیه السلام نرسید؛ اما دو خلیفه اول در تمام دوره خلافت خود - باستثناى اوایل خلافت ابوبکر - در تمام امور با حضرت على علیه السلام مشورت نموده و مطابق راهنمایى هاى ایشان عمل مى کردند. حتى حضرت على علیه السلام راهنماى خلیفه اول و دوم در امر قضاوت آنها بوده است. وقتى که رجال و
دانشمندان سایر ادیان، براى کشف حقایق به مدینه مى آمدند تا مناظره و مباحثه علمى نمایند، امام على علیه السلام آنان را مجاب مى کرد و بدین طریق از ارایه خدمات شایان علمى خود به جامعه مسلمین دریغ نمى ورزید.
پس از شهادت امام على علیه السلام زمام امور به دست بنى امیه افتاد و امام حسن مجتبى، امام حسین، امام سجاد و امام باقر علیهم السلام تحت فشار شدید و آزار و اذیت اموى ها قرار گرفته و تحت نظر و کنترل بودند. فقط عده قلیلى از شیعیان خاص، موفق به دیدار آنها و اخذ حقایق و علوم مى شدند. بالاخره هر کدام از فرزندان رسولاللَّه صلى الله علیه و آله را به طریقى به شهادت رساندند. در اوایل قرن دوم هجرى، درگیرىهاى شدیدى بین بنى عباس و بنى امیه شکل گرفت و اموى ها مشغول و مجبور به دفاع از حکومت خود شدند. در نتیجه توان ادامه آن سختگیرى ها و کنترلها را نداشتند. لذا امام
صادق علیه السلام با استفاده از این فرصت، از انزوا بیرون آمد و درِ خانه خود را به روى همه مردم باز گذاشت. ایشان آزادانه در منبر مساجد به نشر علوم و احکام و قواعد دین مى پرداخت. در این زمان بیش از چهار هزار طلبه و دانشجوى علم و دانش از دریاى بى کران علم آن حضرت بهره مى گرفتند.
شاگردان خاص آن حضرت با بهره گیرى از جلسات درس ایشان، درباره مبانى علمى، قسمتهایى از چهارصد اصل معروف را نوشتند که به «اصول اربعه مائه» معروف شد.
یکى از خوشه چینان مکتب آن حضرت به نام جابر بن حیان کتابى شامل هزار ورق و پانصد رساله به رشته تحریر در آورد. اکابر علما و فقهاى اهل سنت، نظیر: ابوحنیفه، مالک بن انس، یحیى بن سعید انصارى، ابن جریح، محمد بن اسحق، یحیى بن سعید قطان، سفیان بن عیینه و سفیان ثورى از مکتب آن حضرت بهره گرفتند.
بنابراین براى هیچکدام از اهلبیت عترت و طهارت، چنین فرصتى پیش نیامده بود تا بتوانند به نشر احکام و قواعد فقهى، تفسیر آیات قرآن مجید و کشف اسرار حقایق بپردازند. چون این موقعیت بیشتر براى امام جعفر صادق علیه السلام پیش آمد، لذا مذهب شیعه به نام آن حضرت معروف شد. اشتهار مذهب شیعه به نام امام صادق علیه السلام هیچ دلالتى بر تفاوت بین ایشان و اجدادش و نیز عموى بزرگوارش امام حسن مجتبى علیه السلام که از امامان بر حق شیعه است، ندارد.
پی نوشت: پاسخ به شبهات در شبهاى پيشاور، ص۱۳۴و135.
