عذاب کمرشکن برای چه کسانی است؟

 آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی در تفسیر نمونه ذیل آیات 24 و 25 سوره مبارکه «قیامت» به چهره‌های عبوس در قیامت اشاره کرده است که متن آن در ادامه می‌آید؛

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ

«وَوُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ بَاسِرَةٌ * تَظُنُّ أَن یُفْعَلَ بِهَا فَاقِرَةٌ ؛ و در آن روز صورت‌هایی عبوس است. زیرا مى‌داند عذابى در پیش دارد که پشت را در هم مى‌شکند». (قیامت/ 24 و 25)

در نقطه مقابل افراد خوشحال و خندان در قیامت، «گروهى هستند که صورت‌هایشان، عبوس و در هم کشیده است» (وَ وُجُوهٌ یَوْمَئِذ باسِرَةٌ).

«باسِرَة» از ماده «بَسر» (بر وزن نصر) به معنى چیز نارس و کار قبل از موعد است، و لذا به میوه کال نخل، «بُسر» (بر وزن عُسر) گفته مى‌شود، و سپس به در هم کشیدن صورت و عبوس بودن اطلاق شده است، از این جهت که عکس‌العملى است که انسان قبل از فرا رسیدن رنج، عذاب و ناراحتى اظهار مى‌دارد.

به هر حال، آنها وقتى نشانه‌هاى عذاب را مى‌نگرند، و نامه‌هاى اعمال خویش را خالى از حسنات، و مملو از سیئات، مشاهده مى‌کنند، سخت پریشان، محزون و اندوهگین مى‌شوند و چهره در هم مى‌کشند.

«آنها مى‌دانند عذابى سخت که پشت آنها را در هم مى‌شکند درباره آنها انجام خواهد شد» (تَظُنُّ أَنْ یُفْعَلَ بِها فاقِرَةٌ).

بسیارى از مفسران معتقدند: «ظن» در اینجا به معنى علم است، یعنى آنها یقین به چنین عذابى پیدا مى‌کنند، در حالى که بعضى گفته‌اند: «ظن» در اینجا به همان معنى اصلى، یعنى گمان مى‌باشد، البته آنها اجمالاً یقین دارند عذاب مى‌شوند اما نسبت به چنین عذاب کمرشکن گمان دارند.

«فاقِرَة» از ماده «فقرة» (بر وزن ضربة) و جمع آن «فقار» به معنى مهره‌هاى پشت است، بنابراین«فاقِرَة» به حادثه سنگینى مى‌گویند که مهره‌هاى پشت را در هم مى‌شکند، و «فقیر» را از این رو فقیر گفته‌اند که: گویى پشتش شکسته است.

در هر صورت، این تعبیر، کنایه از انواع مجازات‌هاى سنگینى است که در دوزخ در انتظار این گروه است، این گروه انتظار عذاب‌هاى کمرشکن را مى‌کشند در حالى که گروه خندان در قیامت در انتظار رحمت پروردگار، و آماده لقاى محبوبند. اینها بدترین عذاب را دارند، و آنها برترین نعمت جسمانى و موهبت و لذت روحانى را.