هر کسی را در گور خودش می خوابانند؟

از قدیم این ضرب المثل بر سرزبان ها بوده و هنوز هم گاه گاهی شنیده می شود که هر کسی را در گور خودش می خوابانند و یا این ضرب المثل که می گوید عیسی به دین خود و موسی به دین خود که در روابط اجتماعی بارها  این جملات را می شنویم اما برای اینکه  متوجه شویم که این ضرب المثل ها تا چه اندازه صحیح می باشد به سراغ آیات قرآن مجید می رویم  و این کتاب آسمانی را باز می کنیم،یکی از آیاتی که با مضمونی مرتبط با این ضرب المثل ها در قرآن مجید ذکر شده این آیه است که خداوند می فرماید:

(أَلاَّ تَزِرُ وازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرى‌ : که هیچ بردارنده‌ایى، بار گناه دیگرى را بر نمى‌دارد.)( النجم :  38)

این آیه  با همین مضمون پنج مرتبه در قرآن کریم وارد شده است و دلالت بر این مطلب دارد که هر کسی مسئول اعمال و رفتار خودش است و گناه فردی را بر فرد دیگری نمی نویسند.

 تا اینجا آیه قران  مقداری با ضرب المثلی که در ابتدا بیان شد هماهنگ است،  اما این اصل استثنائاتی دارد که از جمله آنها آشکار شدن گناهان و زشتی ها در جامعه و سکوت افراد در برابر این زشتی ها و منکرات است چنانچه حضرت علی علیه السلام می فرماید:

(اگر گناهی پنهانی انجام گیرد خداوند عموم مردم را عذاب نمی کند اما اگر گروهی منکراتی را آشکارا انجام دهند و مردم آنان را سرزنش نکنند،هر دو گروه مستوجب عقوبت می شوند )(تفسیر اثنی عشری ذیل آیه )

که در این صورت خداوند متعال افراد گناه کار  را به سبب ارتکاب گناهان عذاب می کند و افراد مومن و شایسته را به سبب بی تفاوتی نسبت به گناهکاران  و ترک امر به معروف و نهی از منکر گرفتار عذاب می کند چنانچه در آیه 25 از سوره انفال به این حقیقت اشاره شده است :

 (وَ اتَّقُوا فِتْنَةً لا تُصیبَنَّ الَّذینَ ظَلَمُوا مِنْکُمْ خَاصَّةً وَ اعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدیدُ الْعِقابِ : و از فتنه‌اى که تنها به ستمکاران شما نمى‌رسد بترسید و بدانید که خدا سخت‌ کیفر است.)( الأنفال :  25)

طبق این آیه شریفه شما در برابر  اعمال و رفتاری که در جامعه از افراد سر می زند مسئولیت دارید و نمی توانید به این ضرب المثل که هر کسی را در گور خودش می خوابانند استناد کنید و بگویید به من ربطی ندارد چرا که در صورت بی تفاوتی شما نیز در گناهان آنها شریک هستید و به خاطر ترک امر به معروف و نهی از منکر مستحق مجازات هستید .

سوال:در جامعه امروز امر به معروف و نهی از منکر سخت شده است و افراد در برابر این عمل ،موضع می گیرند و نتیجه ای در بر نخواهد داشت ؟

یک راهکار ساده برای اجرای امر به معروف و نهی از منکر در جامعه آن است که هر کسی دوستان و نزدیکان خود را به خوبی ها توصیه و از بدی ها نهی کند، از خانواده گرفته تا دوستان نزدیک و تا همکلاسی ها که با شما ارتباط دوستانه دارند و مطمئنا در برابر توصیه های شما موضع نمی گیرند و نهایت مسئله به اینجا ختم می شود که توصیه شما را نادیده می گیرند اما نکته مثبت اینجاست که شما به وظیفه شرعی خود عمل کرده اید .

خلاصه کلام اینکه ما همیشه نمی توانیم به ضرب المثل هر کسی را در گور خودش قرار می دهند، استناد کنیم و از کنار زشتی ها و بدی ها با بی تفاوتی عبور کنیم.