: روزها وقتی ماشین می پیچد به داخل بزرگراه، اولین چیزی که چشم ها به دنبالش می گردند، برج میلاد است؛ برجی که نماد تهران است. ولی یک روزهایی برج میلاد گم می شود و دیگر چشمی آن را نمی بیند. می گویند تقصیر ماشین هاست و ماشین بیرون نیاورید. زوج و فرد تشدید می شود و دودزاهای بیشتری جریمه می شوند.
ولی واقعا ایران چقدر خودرو دارد؟ یا بهتر بگوییم جمعیت ایران در برابر کشورهایی مثل ژاپن، آمریکا، روسیه یا آلمان، چقدر است که تنها آلودگی پایتخت چندین برابر آلودگی یک کشور است!
آمارها چه می گویند؟
براساس آمار سال ۲۰۱۰ ایران از نظر شاخص سرانه خودرو یا تعداد خودرو به ازای هر هزار نفر، در بین ۱۳۸ کشور جهان با عدد ۱۷۵ دستگاه در رده ۶۷ قرار گرفت. از سوی دیگر استانداردهای جهانی براساس تعداد خودرو در هر کشور به ازای هر هزار نفر است که این شاخص نیز برای ایران به حدود ۱۸۶.۶ دستگاه خودرو می‌رسد.
همچنین طبق آمار، کشورهای آلمان، فرانسه، روسیه، آمریکا و ژاپن، کشورهایی هستند که بیشترین تعداد خودروی شخصی را در خود جای داده اند. البته در این کشورها بیشترین میزان دی اکسید کربن تولید می شود اما با این حال از لحاظ غلظت آلاینده ها، شهرهایشان در شرایط خوبی به سر می برند یعنی شهروندانشان مشکلات شهروندان تهرانی را ندارند.
به طور مثال، در آلمان، به ازای هر هزار نفر، ۵۰۰ دستگاه خودرو وجود دارد. با اینکه آلمان یکی از کشورهای عمده تولید کننده گاز سمی دی اکسید کربن است ولی ذرات معلق موجود در هوای این کشور، ۲۵ میکرو گرم در هر کیلومتر از هواست.(وقتی این شاخص در بازه ۰ تا ۵۰ قرار داشته باشد، گفته می شود که غلظت آلاینده ها، در شرایط خوبی قرار دارد.)
یا مثلا ژاپن. در این کشور، به ازای هر ۱۰۰۰ نفر، حدود ۴۴۰ دستگاه خودرو وجود دارد. با این حجم بالای خودرو، در این کشور میزان غلظت آلاینده ها و ذرات معلق، تنها ۲۲ میکروگرم در هر متر مکعب هواست!
این در حالیست که تنها در اهواز، طبق آخرین آمار، غلظت آلاینده ها، ۳۲۷میکرو گرم در متر مکعب است!
خودروهای بیشتر و آلودگی کمتر؛ چرا؟
اینکه خودروهای ایران کمتر از خودروهای ژاپن و آلمان و دیگر کشورهاست ولی آلودگی هوای ما با اینکه تعداد خودروهایمان کمتر است در مقایسه با آنها بسیار بیشتر است، واقعا جای سوال دارد. از سوی دیگر، مردم ما قانونی به اسم طرح ترافیک و زوج و فرد را نیز باید رعایت کنند و این یعنی این که عملا تعداد خودروهای ما بسیار کمتر از تعداد خودروهای کشورهای پیشرفته است!
در همین زمینه کارشناسان همواره علل متفاوتی را بیان کرده اند. یوسف رشیدی، کارشناس محیط زیست در این زمینه می گوید: " آلودگی هوا، علل مختلفی دارد و مهم ترین آن ها، نوع خودروها، نوع سوخت و گستردگی استفاده از حمل و نقل عمومی است. ".
بنزین طبیعی نمی سوزد!
به عقیده یوسف رشیدی، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، هر سوختی به طور طبیعی باید به طور کامل بسوزد. سوخت کامل، دی اکسید کربن و آب تولید می کند ولی اگر ناقص بسوزد، منجر به تولید، مونوکسید کربن، هیدروکربن های ناقص و ذرات معلق می شود.
به گفته این کارشناس محیط زیست، درست است که دی اکسید کربن تولید شده توسط کشورهای پیشرفته بیشتر است ولی دی اکسید کربن نمی تواند شاخصی برای آلودگی هوا باشد، چرا که دی اکسید کربن نشانه کامل سوختن سوخت است.
خودروهای نو ولی دودزا!
مهم ترین اصل برای کاهش آلودگی هوا خودروها هستند. در کشورهای پیشرفته به دلیل استفاده از خودروهای مناسب، میزان ذرات معلق در هوا کم است. یوسف رشیدی، می گوید: " خودروها و موتور سیکلت های کشور ما، اکثرا دودزا هستند. در حالیکه در کشورهای دیگر علیرغم وجود حجم بالایی از خودرو، خودروهای دود زا کمتر دیده می شوند و مطابق مقررات از تردد آنها جلوگیری می شود. "
به گفته وی، همچنین، سوخت مناسب خودروها و مقدار ناخالصی ناشی از آنها، میزان ذرات معلق را در هوای کشورهایی مثل ژاپن و آمریکا کاهش داده است.
حمل و نقل عمومی
به گفته مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، نوع قوانین و مقررات باعثتوسعه حمل و نقل عمومی در کشورهای پیشرفته شده است. به طوری که توسعه حمل و نقل عمومی در این کشورها به گونه ای بوده است که این نوع حمل و نقل جای خود را باز کرده است و مردم در روزهای عادی کمتر از خودروی شخصی استفاده می کنند و تنها در تعطیلات است که مردم این کشورها برای حمل و نقل به خودروی شخصی خود متوسل می شوند. این یکی از دلایلی است که میزان آلودگی را در این کشورها کاهش داده است.
زندگی ناخوش تهرانی ها
آب و هوای خوش قطعا در کاهش بیماریها، مرگ و میرهای زودهنگام، روان بیمار و بسیاری از معضلات دیگر نقش اساسی دارد. امام صادق(ع) در این خصوص می فرماید: لاتَطیبُ السُّکنی ' إلاّ بِثَلاثٍ: الهَواءِ الطَّیِّبِ و الماءِ الغَزیرِ العَذبِ والأرضِ الخَوّارَةِ؛ سه چیز زندگی را خوش می‌کند هوای پاک آب فراوان و گوارا زمین نرم و سست(آماده زراعت)
اینکه چرا تنها راهکار مسئولین تا کنون فقط به زوج و فرد کردن خودرو ها و تعطیلی منتهی شده است، سوالی که پاسخی برای آن پیدا نکردیم. باید بشینیم تا باد بوزد و بارانی ببارد تا کمی نفس بکشیم!
تابستانها را با ریزگردها سر کنیم و زمستان را با دود خودرو ها! و پول برای خودروهایی پرداخت کنیم که بلای جانمان می شود
