شیوع بیماری طاعون و درگیر ساختن گونه هایی از جانوران حیات وحش،به معضلی جدی تبدیل شده ،معضل طاعون در کنار تخریب زیست گاه های جانوری و شکار غیر مجاز ، بار مشکلات این عرصه را بیش از پیش سنگین ساخته که تحمل آن برای قوچ،کل و بزکوهی اماکن پذیر نیست.

به عقیده برخی از کارشناسان،اگرچه احیاء زیست گاه ها زمان بر و پیچیده است،اما کنترل بیماری طاعون چندان دشوار نیست و تنها لازمه آن عزمی راسخ و جدی است،اراده ای که در این حوزه چندان جدی و پر رنگ به نظر نمی رسد و شیوع این بیماری در زیستگاه های کشور موید فقدان برنامه ای مدون برای مقابله با این بیماری است.

بیماری مذکور از طریق دام های اهلی به گونه های مورد اشاره منتقل می شود،مرضی که ریشه آن را باید در بیماری ویروسی و مسری جستجو کرد که از نشخوارکنندگان کوچک منتقل می شود.

 

**تلف شدن نیمی از قوچ و میش های پارک ملی خجیر

بیماری طاعون در سال جاری،باعث تلف شدنه بخش بسیاری از نشخوار کنندگان کوچک در اقصی نقاط کشور اعم از منطقه هفتاد قله اراک، سرطام زنجان و طالقان به ترتیب باعث تلفات بسیاری از گونه های حیوانی همچون کل و بز،قوچ و میش شده است.

طاعون،پارک ملی خجیر را نیز در نوردیده و طبق آمار موجود،منجر به مرگ قریب به نیمی از گونه های جانوری مورد اشاره در این محدوده شده است.

محمد کرمی،رئیس اداره نظارت بر امور حیات وحش اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران،چندی پیش از نامه ای از سوی دامپزشکی خبر داده بود که موید نابودی 56 راس کل،بز، و چهار راس قوچ و میش در پارک ملی خجیر بود.

طبق آمار موجود،جمعیت کل و بزهای این پارک،حدود یکصد راس و جمعیت میش ها قریب به یک هزار راس برآورد شده  و با توجه به تلفات موجود می توان گفت قریب به 50 درصد از کل و بزهای این پارک تلف شده اند.

به عقیده برخی از کارشناسان عامل اصلی این بیماری ورود دام ها و گله های مبتلا ، به زیست گاه حیوانات و جانوران است.

طبق قانون،ورود و چرای دام به پارک ملی خجیر غیر قانونی است و به عقیده برخی،شیوع این بیماری در پارک ملی مورد اشاره،موید ورود غیر قانونی دام ها است.

شیوع و مشاهده طاعون در پارک ملی خجیر برای نخستین بار صورت نمی گیرد و 10 سال پیش هم این پارک شاهد شیوع این بیماری بود که با تلفات قابل توجهی نیز در آن مقطع همراه شد،تلفاتی که البته به طور قاطع نمی توان اظهار نظری دقیق در خصوص علت آن داشت.

 

**قاچاق دام یکی از عوامل اصلی شیوع طاعون در نشخوار کندگان کوچک

 

کارشناسان معتقدند یکی از اصلی ترین عوامل شیوع این بیماری در زیستگاه های جانورانی همچون کل،میش، بز، قوچ،معطوف به قاچاق دام می شود و این در شرایطی است که ورود آسان دام از مرزهای شرقی کشور ضریب خطر را تشدید کرده است .

هومن ملک پور،جراح دامپزشک و عضو کمیته حیات وحش نظام پزشکی کشور ،اصلی ترین عامل انتقال ویروس طاعون را از مدفوع و بزاق دهان حیوان آلوده و مبتلا شده به این مرض عنوان کرده است.

وی می افزاید: این ویروس پس از خروج از بدن حیوان آلوده،نهایتا 60 دقیقه قادر به ادامه حیات است و این امر نشان می دهد که احتمال ورود دام مبتلا به زیستگاه های آلوده دور از ذهن نیست.

 

**جولان ویروس طاعون در نبود پلنگ و کفتار

 

طبق بررسی های انجام شده،شیوع این نوع خاص از بیماری در مناطق و زیستگاه هایی که کفتار و پلنگ در آن وجود ندارد و یا تعدد و کثرت آنها محدود و معدود است بیشتر به چشم می خورد،به واقع پلنگ ها با شکار گونه های ضعیف از حیوانات مبتلا شده به بیماری مذکور و از سوی دیگر خورده شدن بقایای جسد این حیوانات از طریق کفتارها،امکان شیوع بیماری مورد اشاره را از بین می برند.

در چنین شرایطی طبیعتا در مناطقی که گونه های پلنگ و کفتار از لحاظ تعداد با محدودیت های روبرو هستند، بیماری مورد اشاره ضریب تشدید و شیوع هر چه بیشتری پیدا می کند.

به هر ترتیب طاعون،سایه مرگ را بر پیکر قوچ،میش،بز و کل افکنده است و می طلبد سازمان محیط زیست به نحوی جدی تر در این عرصه ورود کند،در غیر اینصورت شاهد تلفات هر چه بیشتری در این عرصه خواهیم بود و به تبع تشدید تلفات چرخه محیط زیست را با عوارض و پیامدهای ناخوشایند دیگری همراه می سازد که با این اوصاف لزوم دقت نظر هر چه بیشتری برای مهار و رفع و دفع ویروس طاعون را دو چندان می سازد.