ترامپ رام می‌شود یا نیکسون؟

همه مردان رئیس‌جمهور نام فیلمی است ساخته آلن جی پاکولا و در مورد رسوایی واترگیت که این رسوایی منجر به استعفای ریچارد نیکسون از مقام ریاست جمهوری امریکا شد. حالا به نظر می‌رسد فیلمی با همین تم اما از جنس واقعی در جریان است، چون دونالد ترامپ رئیس‌جمهور امریکا هم یک به یک مردان خود را از دست می‌دهد. مایکل فلین نخستین فرد از این مردان بود که 14 فوریه از مقام مشاور امنیت ملی کنار رفت، بعد شان‌اسپایسر در 21 جولای از سخنگویی کاخ سفید و رینس پریبیوس هم چند روز بعد در 28 جولای از ریاست کارکنان کاخ سفید استعفا کردند، حالا نوبت به استیو بنن رسیده تا جای استراتژیست ارشد در کاخ‌سفید را خالی کند و از حلقه‌ پیرامونی ترامپ خارج شود؛ حلقه‌ای که در روزهای اول با همین افراد تشکیل شده بود اما از آن حلقه فقط معاون ترامپ، مایک پنس مانده و خودش. تحلیل رفتن مردان ترامپ می‌تواند برای منتقدانش خوشایند باشد، چنانکه نانسی پلوسی، رهبر اقلیت دموکرات در مجلس نمایندگان نتوانست خوشحالی خود را از رفتن بنن پنهان کند، اما مسئله برای خود ترامپ چگونه خواهد بود.

 

ترامپ در کمتر از 24 ساعت بعد از رفتن بنن و با انتشار پیامی در توئیتر، از خدمات او در دوران رقابت با هیلاری کلینتون کج‌وکوله (Crooked Hillary Clinton)  تشکر کرد. این پیام می‌تواند حکایت از علاقه ترامپ به بنن باشد اما موضوع از نظر بنن به این نحو نیست، چراکه او بعد از رفتن از کاخ سفید گفت: «ریاست ‌جمهوری ترامپ که ما برایش مبارزه کردیم و پیروز شدیم دیگر تمام ‌شده است.» این حرف بنن می‌تواند زنگ خطری برای ترامپ باشد به این معنا که بنن در بیرون از کاخ سفید دیگر آن متحد سابق ترامپ نخواهد بود و حتی امکان دارد در مقابل او قرار بگیرد. به عبارت دیگر کنار گذاشتن بنن هرچند محصول جنگ قدرت در کاخ سفید و رقبای او مثل جان کلی بود، اما خود بنن بیشتر ترامپ را مقصر می‌داند که در مقابل فشارها گام به گام عقب رفته تا کار به جایی برسد که دیگر نشانی از آن ترامپ روزهای اولیه را در او نبیند. بنن با این عقیده به کار سابق خود در نشریه راستگرای افراطی برایت‌بار برگشته و وعده داده علیه دشمنانش بجنگد و گفته «اپوزیسیون را درهم خواهم شکست.» این وعده او علیه جبهه‌ای گسترده از دموکرات‌ها و نخبگان جمهوریخواه است که در این هشت ماه از حضورش در کاخ سفید هم به نوعی با آنها سر جنگ داشت، اما به نظر می‌رسد یک نفر دیگر هم مقابل خود می‌بیند، دونالد ترامپ.

 

در واقع این مشکل اساسی ترامپ است، چون او می‌داند بخش قابل‌توجهی از حامیانش مثل بنن از همین جبهه هستند که به شعارهای ملی‌گرایانه او دل بسته بودند، اما در صورت ادامه عقب‌نشینی‌ها از او رویگردان خواهند شد و ترامپ نخواهد توانست روی حمایت آنها حساب کند. موضع‌گیری‌های متزلزل ترامپ در این یک هفته و به خصوص روز گذشته در مورد تظاهرات دو طیف مخالفان و موافقان نژادپرستی در شهر بوستون ناشی از همین مسئله است. از سوی دیگر ترامپ افسار کاخ سفید را در وضعیت فعلی به دست افرادی مثل کلی داده که به میانه‌روی مشهور هستند و ترامپ را مجبور به تداوم عقب‌نشینی‌ها می‌کنند. این روند جدایی راه ترامپ از حامیانش در بیرون کاخ سفید را تشدید می‌کند و باعث می‌شود او بیشتر به عاملی بی‌اختیار در دست کهنه‌کاران جمهوریخواه مبدل شود تا آن ترامپی که در روزهای نخستین ریاست جمهوری سری پرشور داشت. در این بین، نباید به حلقه خانوادگی ترامپ بی‌توجه بود که به نظر می‌رسد رفتن بنن فضای بیشتری را به داماد ترامپ، کوشنر داده تا حالا به جای او نقش مرد سایه را در کاخ سفید بازی کند. نباید فراموش کرد کوشنر در ابتدا سر ناسازگاری با بنن داشت، هرچند در ماه آوریل و با پادرمیانی پریبیوس با او آشتی کرد، اما گفته می‌شود اختلافات همچنان ادامه داشته و کوشنر هم دستی در برکناری بنن داشته است. قدرت گرفتن کوشنر می‌تواند اتصال حلقه خانوادگی ترامپ با جمهوریخواهان سنتی را تقویت کند و این نیز عامل مضاعفی بر دوری ترامپ از حامیان افراطی‌اش می‌شود. در این میان، یک چیز باقی می‌ماند و آن خود ترامپ است که با دور شدن بنن و دیگر مردانش، او هم آرام می‌شود تا بر مسند خود بماند یا همچنان به جنجال‌آفرینی ادامه می‌دهد تا مبتلا به عاقبت نیکسون در همه مردان رئیس‌جمهور شود.

نعمت‌الله عبدالرحیم‌زاده