برای اولین بار در مجلس ردیف بودجه برای سریال فاخر و شاخص تعیین کردیم. سریال « سلمان فارسی » الان پیش رفته و یک مسیری از آن طی شده، به خاطر این است که ما بودجه را کُددار کردیم. ما اتفاقاً بودجه را به دستِ مسئولین صداوسیما ندادیم که آن را حقوق بدهند.
راستینه نماینده مجلس شورای اسلامی به موضوع سهمِ ناچیز فرهنگ اشاره کرد و افزود: ما منتظریم بودجه به صحن بیاید؛ چون کمیسیون فرهنگی نسبت به بودجه فرهنگی در لایحه بودجه دولت، انتقاداتی داشت و رضایت‌بخش نبود. منتظریم به واسطه کمک نمایندگان مجلس بخشی از سهم فرهنگ در بودجه عمومی افزایش پیدا کند. درصدِ دقیقی را نمی‌توان اعلام کرد اما سهم فرهنگ در بودجه، نسبت به سالِ گذشته که حداکثر 2/5 درصد بودجه عمومی اختصاص پیدا کرده بود، تغییر چندانی ندارد و تقریباً همان سهم 2/5 درصدی را دارد.
احسان قاضی‌زاده هاشمی نیز که عضو کمیسیون تلفیق مجلس و دبیر شورای نظارت بر صداوسیما درباره سهم فرهنگ در بودجه عمومی کشور چنین گفت: هر اقدامی در کشور نیازمند منابع مالی است، اما اینکه صرفاً ارتقای اتفاقات فرهنگی با بودجه امکان‌پذیر شود، این‌طور نیست. به هر حال حوزه کار فرهنگی حوزه بلندمدت است که شما نیازمند این هستید که در طول زمان اقدامات متناسبی را انجام دهید. اراده، سلیقه، خلاقیت و اندیشه تفکر لازم دارد که این ترکیب خلاقیت، آرمان‌خواهی و آرمان‌طلبی همراه با داشتن اعتقاد راسخ است که نتیجه را حاصل می‌کند. برای این مسیر نیازمند منابع مالی هستیم و نمی‌توانیم بگوییم با دستِ خالی یا صرفاً با بیان و یا گفت‌وگو، می‌توان یک اقدام فرهنگی را رقم زد. اصولاً حوزه فرهنگ یک حوزه گسترده است، 10 امور، 12 دستگاه اصلی و 69 ردیف دارد و طبعاً همه اینها با موضوعات جامعه، مردم و مخاطب مرتبط است و فقط مختص یک گروه و اقشار خاص نیست و این گستردگی باعث می‌شود ما یک برنامه‌ریزی گسترده‌تر و متنوع‌تری را داشته باشیم که طبعاً داشتن اعتبارات لازم جزو شروط کار خوب و متعالی در این عرصه است.
لایحه بودجه کل کشور تقدیم مجلس شد. متأسفانه لایحه بودجه که همیشه غریب و مظلوم است با وجود تمام جریان‌سازی‌ها و القائاتی که القائات نادرستی هم هست کل سهم موارد فرهنگی که اشاره کردم کل سهم بودجه فرهنگی به1/7 درصد کل بودجه عمومی کشور هم نمی‌رسد. این یعنی اوج مظلومیت و مهجوریت فرهنگی؛ این نکته اعم از صداوسیما و همه 69 ردیفی که به آن اشاره کردم. حتی فعالیت‌های مردمی و مؤسسات فرهنگی و غیردولتی‌ها، همه با هم اشاره کردم 1/7 درصد بودجه عمومی کشور است. در صورتی که می‌بینید در بسیاری از بخش‌ها صرفاً این بودجه به پرداخت حقوق و دستمزد و مسائل مالی است. این را در نظر بگیرید 80 تا 85 درصد این 1/7 درصد، پرداخت حقوق است. یعنی شما ببینید، پولی که از آن 15 درصد 1/7 بودجه عمومی کشور باقی می‌ماند باید صرفِ برنامه‌های فرهنگی در حوزه‌های مختلف شود. بنابراین حوزه بسیار گسترده و حوزه‌ای که با همه امورِ مردم ارتباط دارد فعالیت‌های هنری، مطالعه کتاب، فعالیت نشر، مطبوعات، سینما، تئاتر و موسیقی همه این حوزه‌های چند رسانه و رادیو و تلویزیون و فضای اجتماعی تا حوزه‌های گردشگری و نشاط اجتماعی و ورزش همگانی و... من فکر می‌کنم تلاش ویژه‌ای داشته باشیم برای خروج از این فضای مظلومیت و مهجوریت دستگاه‌های مردمی که می‌دانید اقصی نقاط کشور فعالیت‌های فرهنگی مؤثری داریم و باید بتوانیم این شرایط را ارتقاء بدهیم.
قاضی‌زاده هاشمی با اشاره به اتفاقات اخیر، گفت: اتفاقات چند ماهه اخیر نشان داد که ما خیلی باید روی شاخص‌های فرهنگی و اجتماعی‌مان کار کنیم. روی موضوع متناسب با نیاز عامه مردم خیلی کار کنیم. روی حوزه مدارس و دانشگاه‌ها باید کار کنیم. همه‌چیز صرف اینکه تأمین حقوق کنیم، نیست. ما در اوج جنگ در سال 1365، 19/5 میلیون جمعیت دانش‌آموزی داشتیم و برای این تعداد دانش‌آموزان، کل کادر وزارت آموزش و پرورش به 350 تا 400 هزار نفر می‌رسید. الان جمعیت دانش‌آموزی‌مان 4 میلیون کم شده و به 15/5 رسیده و کادر وزارت آموزش و پرورش‌مان نیز از رشد یک میلیون عبور کرده است. اما الان مقوله دانش‌آموز در نوع نگاه فرهنگی کجاست؟ آیا آموزش و پرورش باید 90 درصد بودجه‌اش را به حقوق اختصاص دهد؟ سهم بودجه فرهنگی و تربیتی و پرورشی و ورزشی دانش‌آموزان زیر 2 درصد است و بقیه حقوق تا هزینه جاری دستگاه‌ها و سوخت و بنزین ادارات و بقیه هزینه‌های این وزارتخانه است. آیا سهم دانش‌آموزان زیر 2 درصد است؟ این جمعیت 15/5 دانش‌آموز کجای این ساختار فرهنگی تربیتی هستند؟ این مسئله در دانشگاه‌ها هم وجود دارد. ما در حال ارتقای بودجه هستیم به خصوص مواردی که با مردم ارتباط دارد.
او در ادامه صحبت‌های خودش همان نکته‌ای که سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس به آن اشاره کرد یعنی تلاش مجلس برای افزایش بودجه فرهنگی است را اینگونه تکرار کرد: در این یکی دو سال تلاش‌هایی شده که همواره افزایش بودجه فرهنگی اتفاق بیفتد. خیلی دوست داشتیم دولت این بار را از روی دوش مجلس برمی‌داشت و این میزان فشار کمتر به مجلس منتقل می‌شد. اما الان فکر می‌کنم کار سنگینی داریم چون آن‌چیزی که فکر می‌کردیم در لایحه باشد اصلاً نیست. در کل این 69 ردیفی که اشاره کردم انتظار ما خیلی بیش از اینها بوده است. در این چند روزه تلفیق، پیشنهادهای خوبی آمد و دوستان ما تصویب کردند. ان‌شاءالله به صحن علنی مجلس خواهد آمد. کل بودجه فرهنگ از 1900 هزار میلیارد تومان، کمتر از 40 هزار میلیارد تومان است. یعنی کمتر از 2 درصد؛ ما سالِ گذشته با تلاشی که در مجلس داشتیم این درصد را به 2/7 درصد رساندیم، اما انتظارمان این است تلاش کنیم بودجه را برای سال آینده ارتقا بدهیم و برای تمامی اینها نیازمند تلاش و کوشش و همراهی نمایندگان مردم در مجلس شورای اسلامی است.
دبیر شورای نظارت بر صداوسیما همچنین در ادامه صحبت‌هایش به نکته‌ای اشاره کرد که پیش از این وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای ساخت آثار فاخر و پیمان جبلی رئیس صداوسیما برای به سرانجام رسیدن کارهای فاخر نمایشی همچون «سلمان فارسی» و شروع سریال «موسی(ع)» و ورود به زندگی برخی از شخصیت‌های ملی و میهنی و اساطیری، بر افزایش بودجه و توجه بیشتر به حوزه‌های فرهنگی تأکید کرده بودند.
قاضی‌زاده هاشمی درباره سازوکارِ اختصاص بودجه در صورت افزایش آن توسط مجلس، اینگونه بیان کرد: منویات مقام معظم رهبری همواره سرلوحه کار همه نمایندگان مجلس و اعضای کمیسیون فرهنگی و کمیسیون تلفیق بودجه بوده، هست و خواهد بود. الان با پدیده‌ای روبروییم که 80 تا 85 درصد این بودجه صرف پرداخت حقوق و دستمزد می‌شود. اصولاً برنامه‌محوری و اولویت‌گذاری جزو برنامه‌هایی است که برای ما ملاک است. این دستگاه‌ها سالانه گزارش بودجه و عملکرد را به کمیسیون ارائه می‌دهند. ما در آن جلسه دیوان محاسبات و مرکز پژوهش‌های مجلس را دعوت می‌کنیم؛ راجع به اعتبارات آن دستگاه‌ها نظر داده می‌شود. در واقع راجع به عملکردها و عدم تحقق‌ها بررسی می‌شود. نکاتی یادآوری می‌شود که این ابزار نظارتی است. بعضی از دستگاه‌هایمان کاهش اعتبار هم داشتند. به برخی از دستگاه‌ها گفتیم شما چرا آنقدر نیرو دارید و دچار فربه‌ای سازمانی هستید. شما مکلف به چابک‌سازی هستید.
بعضی از جاها روی برنامه‌هایی که اجرا می‌کنند گزارش‌هایی می‌گیریم. ما تأکیدمان در این مدت واقعاً تقویت اعتبارات دستگاه‌هایی است که کارهای فرهنگی مردمی و مؤسسات فرهنگی هنری که کارهای مردمی انجام می‌دهند. از حوزه‌های فرهنگی هنری، فعالین مذهبی و دینی و قرآنی و... تا گروه‌های جهادی و مجموعه‌های ورزشی؛کمک به گروه‌های مردمی باشد. ما نگاهمان کاملاً ایجابی است و برای تولید محتوا اعتبار گذاشتیم. ما در مجلس بحث گزارش‌گیری داریم که چه اتفاقاتی محقق شده است.
قاضی‌زاده هاشمی خاطرنشان کرد: شما صداوسیما را ببینید که آخرین کار فاخر و شاخص آن به خیلی سال پیش یعنی سریال مختارنامه برمی‌گردد. چند بار بازپخش شده و واقعاً صداوسیما در طول این سال‌ها نمی‌توانست کار شاخص و فاخر بسازد؟ ما برای اولین بار در مجلس ردیف بودجه برای سریال فاخر و شاخص تعیین کردیم. سریال «سلمان فارسی» الان پیش رفته و یک مسیری از آن طی شده، به خاطر این است که ما بودجه را کُددار کردیم. ما اتفاقاً بودجه را به دستِ مسئولین صداوسیما ندادیم که آن را حقوق بدهند. این کار را قطعاً نمی‌کنیم. ما این بودجه را برای تک تک برنامه‌ها، مستند فاخر، انیمیشن فاخر می‌دهیم؛ مردم نیازمند محتوای خوب‌اند.
مردم تشنه محتوای فاخرند و اگر آثار فاخر در تلویزیون ببینند اصلاً به سراغ مدیوم‌های دیگر و شبکه‌های ماهواره نخواهند رفت. مردم سلیقه و ذوق دارند؛ اگر برنامه درجه یک تحویل آنها بدهید چرا پای تلویزیون ننشینند؟ پس دوست دارند کار خوب ببینند؛ این بودجه می‌خواهد. اما بودجه عمومی نمی‌دهیم چون بودجه عمومی درد هیچ دستگاهی از جمله صداوسیما نیست. حتی به مسئولین صداوسیما گفتیم اگر می‌خواهید کار کنید با نام و پروژه با موضوع؛ و این کار را عملیاتی کردیم. امسال هم بر روی آن پافشاری می‌کنیم.
به وزارت فرهنگ و ارشاد هم بودجه عمومی نمی‌دهیم
دبیر شورای نظارت بر صداوسیما و عضو کمیسیون تلفیق مجلس تصریح کرد: خیلی طرح‌هایی صداوسیما در موضوعات مختلف از جمله سریال‌های تاریخی دارد و برخی از آنها فیلمنامه‌هایشان 10، 15 سال نوشته شده و برخی از کارهای شاخص است که وجود دارد. شما حتی سریال‌های طنز فاخر، کارهای انیمیشن فاخر را ببینید. از طرفی دیگر ببینید ما همین اعتبارات سینمایی را گذاشتیم، شما امسال کلی فیلم‌های درجه یک می‌بینید که سال آینده روی پرده می‌رود. تمامی اینها حمایت شده و حتی کارهای موسیقیایی، یعنی ما نیازمند کار درجه یک در همه عرصه‌ها هستیم. مردم کار درجه یک و با کیفیت ببینند از آن استقبال می‌کنند. به وزارت فرهنگ و ارشاد هم گفتیم ما بودجه عمومی به شما نمی‌دهیم.
به همه این دستگاه‌های فرهنگی که اشاره کردم بودجه هدفمند می‌دهیم، هم 1401 اتفاق افتاد و هم ان‌شاءالله 1402 اعتبارات هدفمند و برنامه‌محور خواهیم داد. حوزه مردمی را با ترکیب کمیته‌ای و اینها را برنامه‌محور؛ کددار یعنی دیگر رئیس دستگاه پول را نتواند جا به جا کند و دستگاه‌های نظارتی اجازه این کار را نخواهند داد. فکر می‌کنم ثمرات این کارها را سه چهار سال آینده خواهید دید. چون یکسری از کارها همچون فیلم‌های سینمایی تولید یک یا دو ساله دارند و برخی کارهای تلویزیونی فاخر چند ساله‌اند. اگر این کارها را نمی‌کردیم این آثار ساخته نمی‌شدند.
